ايراضيءَ جي لحاظ کان دنيا جو ٻيو نمبر وڏي ۾ وڏو قلعو رني ڪوٽ ڄامشوري ضلعي ۾ سن شهر جي سامهون اولاهين پاسي موجود آهي . سنڌ جو هي قديم سياحتي ۽ ثقافتي ماڳ ساڍا ٻٽيهه ڪلوميٽر هم چورس ايراضيءَ ۾ پکڙيل آهي . هن جا ٻه مُک دروازا ، هڪ ڳُجهو دروازو ۽ ٽي عدد ٻيا لنگهه موجود آهن.
جڏهن ڪو به شخص رني ڪوٽ جو ذڪر سوشل ميڊيا يا پرنٽ ميڊيا تي ڏسي ۽ ٻڌي ٿو ، تڏهن گهڙي کن لاءِ سندس ذهن رني ڪوٽ ڏانهن َضرور ڇڪجي وڃي ٿو. ان ڳالهه کي ذهن ۾ رکندي آئون هتي رني ڪوٽ بابت مختصر ڄاڻ پيش ڪرڻ چاهيان ٿو ته جيئن پهريون ڀيرو رني ڪوٽ ڏانهن ويندڙ ماڻهن ۽ ڳچ وقت کان پوءِ ويندڙ ماڻهن کي خبر پوي ته آخر رني ڪوٽ ڪٿي آهي ؟ اتي ڪيئن وڃجي ۽ پاڻ سان گڏ ڇا ڇا ساڻ کڻجي ته جيئن ڪنهن به قسم جي پريشاني کي منهن نه ڏيڻو پوي .
- رني ڪوٽ ڏانهن ويندڙن کي سڀ کان پهريان ته وڌ ۾ وڌ اها ڪوشش ڪرڻ گهرجي ته کين پنهنجي ذاتي گاڏيءَ ۾ وڃڻ گهرجي پوءِ ڀلي اها کڻي موٽر سائيڪل ئي ڇو نه هجي ! ان جو سبب اهو آهي ته ڀاڙي تي ڪيل گاڏين جا ڊرائيور ، اوهان کي رني ڪوٽ اندر موجود ڪجهه جاين ڏانهن نه وٺي هلندا ! جنهن جا ڪجهه سبب آهن. انهن مان ڪجهه هيٺ ، هن ئي مضمون ۾ ڄاڻايا ويندا.
- رني ڪوٽ ۾ موجود پرين واري تڙ ، شير ڳڙهه ۽ ڪجهه ٻين جاين طرف پيرين پنڌ وڃڻو پوندو آهي ، ان ڪري سياحن کي گهرجي ته اهڙي قسم جا جوتا ( جوگرس ) ۽ ٻيو سامان پاڻ سان گڏ لازمي طور تي کڻن .
مثال ؛ ( فرسٽ ايڊ باڪس ، گرميءَ کان بچڻ لاءِ ڇَٽي ، سج جي روشني کان بچاءَ لاءِ چشما ”سن گلاسز“ ، پاڻي ۽ جوس وغيره (
- رني ڪوٽ گهمڻ لاءِ بهترين مهينا ڊسمبر کان اپريل تائين وارا هوندا آهن. باقي مهينن ۾ وڃڻ جو شوق رکندڙن کي ذهني طور تي سخت گرمي کي منهن ڏيڻ لاءِ تيار ٿي ، پوءِ وڃڻ گهرجي.
- هڪ ڏينهن ۾ سمورو رني ڪوٽ ڏسڻ جي خواهش رکندڙن کي ڏاڍي مايوسي ٿيندي! جڏهن به وڃجي ته گهٽ ۾ گهٽ ٻن يا ٽن ڏينهن لاءِ وڃجي ۽ اتي گهڻي کان گهڻو گهمڻ ۽ رني ڪوٽ بابت ڄاڻ حاصل ڪرڻ جي ڪوشش ڪرڻ گهرجي.
- هاڻ رني ڪوٽ اندر رهائش ۽ کاڌي پيتي جو انتظام موجود آهي ، سو سياحن کي ان ڳالهه جو ڪو به کٽڪو نه هجڻ گهرجي.
- ٻي سٺي خبر اها آهي ته تازو سن کان رني ڪوٽ ڏانهن ويندڙ روڊ نئين سِر ٺهي رهيو آهي ۽ رني ڪوٽ اندر موجود نامڪمل پليون پڻ ان پروجيڪٽ ۾ مڪمل ڪيون وينديون.
- رني ڪوٽ ۾ داخل ٿيڻ مهل ، سن دروازي وٽ هڪ تمام وڏي ۽ ڏُکي لاهي موجود آهي ، جنهن کي اُڪرڻ وقت ڊرائيور حضرات کي تمام گهڻو احتياط ڪرڻ گهرجي.
- رني ڪوٽ ۾ ڪٿي ڪٿي پِني ٻوڙَ پاڻي ڏسڻ ۾ ايندو ، جنهن مان آرام سان گذري سگهجي ٿو ۽ ان پاڻيءَ منجهان گذرڻ ۾ ڪو به خوف يا خطرو نه هوندو آهي ، پر تنهن هوندي به احتياط سان گذرڻ گهرجي.
- رني ڪوٽ اندر ۽ اوسي پاسي جي پنجٽيهه ڪلوميٽرن اندر طبي امداد جي ڪا به سهولت موجود نه آهي ، ان ڪري سياحن کي پاڻ سان گڏ فرسٽ ايڊ باڪس لازمي کڻڻ گهرجي ۽ احتياط سان گهمڻ گهرجي.
- هن وقت رني ڪوٽ اندر ڪو به گائيڊ يا سُونهون موجود ڪونه آهي ، تنهن ڪري سياحن کي اول ته رني ڪوٽ جا نقشا ، ماڳ ۽ ٻيون جايون ڏسڻ جو تعين ڪري پوءِ وڃڻ گهرجي.
- پنهنجي گاڏيءَ ۾ وڃڻ جي سوچ رکڻ وارن کي ، پنهنجي گاڏي ، پنهنجي سامان ۽ پنهنجي حفاظت پاڻ ڪرڻ گهرجي.
جيڪڏهن منهنجي مٿي ڏنل سڀني صلاحن تي عمل ڪيو وڃي ته آئون سمجهان ٿو ، رني ڪوٽ جو سفر آسانيءَ سان ڪري سگهجي ٿو.
رني ڪوٽ سنڌ جو اهڙو پراسرار ۽ حيرت انگيز قديم ثقافتي ورثو آهي جنهن جي سار سنڀار لهڻ گهرجي ، مختلف سببن جي ڪري رني ڪوٽ جي ڪجهه ڊهيل بُرجن ۽ ڀِتين کي ٻيهر ٺهرائڻ گهرجي ۽ سنڌ جي ٽوئراِزم ، انٽيڪئٽيز ۽ ڪلچر ڊپارٽمينٽ کي گڏجي سڏجي رني ڪوٽ کي دنيا جي آڏو هڪ ٽوئرازم جي جاءِ طور متعارف ڪرائڻ گهرجي ۽ سياحن لاءِ عالمي سطح جون سهولتون مهيا ڪري ڏيڻ گهرجن ، ان کان پوءِ ئي رني ڪوٽ کي يونيسڪو وارن جي ”ورلڊ هيريٽيج سائيٽس“ واري لسٽ ۾ شامل ڪرائي سگهجي ٿو.
