پوليو هڪ انتهائي موذي مرض آهي، جيڪو گهڻو ڪري ننڍڙن ٻارن کي متاثر ڪري ٿو، جيڪو اعصابي نظام تي حملو ڪري ٿو ۽ چيلهه جي هڏي ۽ ساهه جي فالج جو سبب بڻجي سگهي ٿو ۽ ڪجهه حالتن ۾ موت به ٿي سگهي ٿو. قديم مصري تصويرن ۾ ٻارن کي لٺ تي هلڻ، ٽنگن جو سڪي وڃڻ بيماريءَ جي خاصيت ڏيکاري ٿي. جيتوڻيڪ اهو صدين تائين سڄي دنيا ۾ ٻارن کي متاثر ڪندو رهيو
ترقي يافته ملڪن جي برعڪس، پوليو کي ترقي پذير ملڪن ۾ وڏي مسئلي طور تسليم ٿيڻ ۾ ڪجهه وقت لڳو. 1970 جي ڏهاڪي ۾، ليمنز سروي ظاهر ڪيو ته پوليو اڃا تائين ترقي پذير ملڪن ۾ موجود آهي. نتيجي طور، 1970 جي ڏهاڪي ۾، ڪيترن ئي ترقي پذير ملڪن ۾ بيماري تي ضابطو آڻڻ لاءِ مدافعتي قوت پيدا ڪرڻ لاءِ قومي ويڪسينيشن سان گڏ معمولي ويڪسينيشن متعارف ڪرايا ويا. 1988ع ۾ جڏهن عالمي پوليو جي خاتمي واري مهم شروع ٿي ته پوليو هر روز 1000 ٻارن کي معذور بڻائي رهيو هو. ان کان پوءِ پوليو ڪيسن ۾ 99 سيڪڙو گهٽتائي ٿي آهي ۽ 2.5 بلين ٻارن کي پوليو کان بچاءُ جا ڦڙا پياريا ويا آهن 200 ملڪن ۽ 20 ملين رضاڪارن جي مدد ۽ 11 بلين آمريڪي ڊالر جي وڏي سيڙپڪاري سان ممڪن ٿيو. هن وقت دنيا ۾ صرف ٽي ملڪ آهن جتي پوليو وائرس جي منتقلي تي ضابطو نه آندو ويو آهي. اهي ملڪ آهن پاڪستان، افغانستان ۽ نائيجيريا.
پوليو وائرس جي خلاف جنگ دوران وائلڊ پوليو وائرس 1 جي ڪجهه ڪيسن جي خاتمي ۾ ڪاميابيون مليون آهن. مثال طور پوليو جو آخري ٽائپ 2 ڪيس 1999ع ۾ سامهون آيو ۽ 2015ع ۾ ان جي خاتمي جو اعلان ڪيو ويو. ان دوران نومبر 2012ع ۾ ٽائپ 3 ڪيس سامهون آيو. انهن سمورين ڪاميابين جي باوجود پوليو جا آخري هڪ سيڪڙو ڪيس اڃا به چيلنج بڻيل آهن. هر ملڪ ۾ هڪ مختلف قسم جو مسئلو آهي جنهن کي مقامي حل جي ضرورت آهي.
2013 ۾ گلوبل پوليو جي خاتمي جي شروعات (GPEI) دنيا کي پوليو کان نجات حاصل ڪرڻ لاءِ هڪ جامع ۽ امڪاني منصوبو شروع ڪيو. دنيا کي پوليو کان پاڪ ڪرڻ لاءِ اهو هڪ منظم منصوبو آهي، جنهن ۾ ان جي هر پهلوءَ کي شامل ڪيو ويو آهي، ان لاءِ ضروري قدم کڻڻا پوندا ته اهي ملڪ جيڪي پوليو وائرس جي آخري پناهه گاهه آهن، پوليو جو مڪمل خاتمو ڪري سگهجي ٿو.2پوليو جي خاتمي تي ٽيڪنيڪل ايڊوائزري گروپ پڻ ان نتيجي تي پهتو ته پروگرام ”مڪمل طور تي آف ٽريڪ“ هو ۽ ”ٽيم اپروچ جي مڪمل ري سيٽنگ ۽ بحالي“ جي ضرورت هئي. ماهرن جو چوڻ هو ته احساس جي نتيجي ۾ احتسابي قيادت بحال ٿي وئي آهي ۽ ناڪامين جو صوبن جي مشاورت سان ڀرپور جائزو ورتو ويو آهي.
هاڻي، هڪ اتفاق ٿيل روڊ ميپ تيار ڪيو ويو آهي، جنهن ۾ شامل "پروگرام جي سڀني حصن کي ٻن مهينن ۾ مڪمل ٿيڻ جي سطح تي بحال ڪرڻ”، جنهن ۾ مشڪل علائقن ۾ انتهائي ماهر افرادي قوت جي تعیناتي شامل آهي.ضلع ٺٽي جي ڊپٽي ڪمشنر سينئر ڊاڪٽرن، تعلقي جي فوڪل پرسن سڀني اسٽيڪ هولڊرس شريڪ ھئا. ماهرن موجب، پروگرام ايندڙ چئن مهينن (سيپٽمبر کان ڊسمبر) ۾ ٽن وڏي پيماني تي مهم هلائڻ جو ارادو رکي ٿو، جنهن جو مقصد سال جي آخر تائين سڀني ڪمزور ضلعن ۽ ٻارن تائين پهچڻ آهي.
ويڪسين بابت ڪوڙن ۽ سازشي نظرين کي ختم ڪرڻ جو مطالبو ڪيو ويو آهي. پاڪستان ۾، حڪومت سخت ٽيڪس پاليسيون لاڳو ڪري ٿي، نان فائلرز کي ڏنڊ ۽ فون سم ڪارڊ به بلاڪ ڪري ٿو. بهرحال، ساڳيا قدم پوليو مهمن تي لاڳو نٿا ٿين. خاندانن کي ويڪسينيشن جي حوصلا افزائي ڪرڻ ۽ انهن کي سزا ڏيڻ جيڪي انڪار ڪن ٿا مهم جا نتيجا بهتر ڪري سگهن ٿا.
پاڪستان ۽ افغانستان پنهنجون ڪوششون مضبوط ڪري سگهن ٿا، غلط معلومات کي ختم ڪري سگهن ٿا ۽ آخرڪار انهن قومن جي صف ۾ شامل ٿي سگهن ٿا جن پوليو جو خاتمو ڪيو آهي.اسان جي ملڪ جي هيروز پوليو خلاف مهم دوران پنهنجون جانيون قربان ڪيون. ڊاڪٽر، ٽائون آفيسر، هيلٿ ورڪرز اڄ به بهادريءَ سان هر ٻار کي پوليو جا ڦڙا پياري رهيا آهن ۽ اهي پوليو مخالف ورڪر اصل هيرو ۽ مجاهد آهن، جن کي قوم ياد رکندي. قوم شهيد پوليو ورڪرز ۽ انهن جي خاندانن کي سلام پيش ڪري ٿي، حڪومت پاڪستان، سنڌ حڪومت، عوام، اسٽيڪ هولڊرز، پوليو ورڪرز ٽيم، سڀني جو چوڻ آهي ته اسان جي ملڪ ۾ پوليو جي موجودگي اسان لاءِ هڪ وڏو چئلينج آهي. اسان پوليو جي خاتمي تائين سک سان نه وينداسين. اسان کي هن وبا کي جلد کان جلد ختم ڪرڻ لاءِ سخت محنت ۽ ڪوششون ڪرڻيون پونديون. پاڪستان کي پوليو کان پاڪ ملڪ بڻائڻ جو پختو عزم ڪيو ۽ پوليو خلاف مهم ۾ پنهنجي پوليو ورڪرز ٽيم جو ساٿ ڏيو ۽ ان مرض جي خاتمي جو عزم ڪيو.
سڀني جو چوڻ آهي ته اسان جي ملڪ ۾ پوليو جي موجودگي اسان لاءِ هڪ وڏو چئلينج آهي. اسان پوليو جي خاتمي تائين سک سان نه وينداسين. اسان کي هن وبا کي جلد کان جلد ختم ڪرڻ لاءِ سخت محنت ۽ ڪوششون ڪرڻيون پونديون. پاڪستان کي پوليو کان پاڪ ملڪ بڻائڻ جو پختو عزم ڪيو ۽ پوليو خلاف مهم ۾ پنهنجي پوليو ورڪرز ٽيم جو ساٿ ڏيو ۽ ان مرض جي خاتمي جو عزم ڪيو.
