اسلام آباد(م ڊ) سينيئر جج اعتزاز احسن اڳوڻي پنجاب جي گورنر ۽ سينيئر ايڊووڪيٽ سردار لطيف کوسا جي معرفت آئين جي آرٽيڪل 184 (3) تحت اصل دائره اختيار تي درخواست داخل ڪئي آهي، جنهن ۾ رياست، چئني صوبائي حڪومتن ۽ انسپيڪٽر جنرل (آءِ جي) کي شامل ڪيو ويو آهي. پوليس، آءِ جي اسلام آباد ۽ ڪميشن آف انڪوائري انفورسڊ ڊسپيئرنس (سي آءِ ڊي) کي ڌر بڻايو ويو آهي. سپريم ڪورٽ کي درخواست ڪئي وئي آهي ته درخواست جي فوري منظوري ڏني وڃي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته آئين جي آرٽيڪل 4 تحت جبري گمشدگيون (شهرين کي قانون موجب ڪارروائي ڪرڻ جو حق آهي)، آرٽيڪل 9 (شهرين جو تحفظ) 10 (گرفتاريءَ ۽ نظربنديءَ جي صورت ۾ تحفظ)، آرٽيڪل 14 (انساني وقار جي ڀڃڪڙي)، آرٽيڪل 19 (اظهار جي آزادي) ۽ آرٽيڪل 25 (شهرن جي وچ ۾ برابري) جي ڀڃڪڙين سان واسطو رکي ٿو. اعتزاز احسن سپريم ڪورٽ کي استدعا ڪئي ته سي آءِ ڊي قانوني ۽ عالمي معيارن تي پورو نه لهي. پيپلز پارٽي جي اڳوڻي سينيٽر سپريم ڪورٽ جي جج جي سربراهي ۾ ’مقصد ۽ اثرائتي ڪميشن‘ جوڙڻ جو مطالبو ڪيو آهي. جنهن جج کي ٻن ورهين تائين عدالت ۾ رهڻ جو مدو هجي. ڪميشن ۾ پاڪستان بار ڪائونسل، هاءِ ڪورٽ بار ايسوسيئيشن جو صدر، هيومن رائيٽس ڪميشن آف پاڪستان ۽ نيشنل ڪميشن آن دي اسٽيٽس آف وومين سميت 11 ٻيا نمائندا شامل هجن. هن چيو ته تجويز ڪيل ڪميشن ۾ انٽر سروسز انٽيليجنس (آءِ ايس آءِ) جو ڊائريڪٽر جنرل (ڊي جي)، ڊي جي انٽيليجنس بيورو (آءِ بي) ۽ پاڪستان فيڊرل يونين آف جرنلسٽس (پي ايف يو جي) جو صدر شامل ٿيڻ گهرجي. وڌيڪ چيو ويو آهي ته سمورن وفاقي ۽ صوبائي حڪومتن کي حڪم ڏنو وڃي ته رياستي حراست مان گم ٿيل ماڻهن جي لسٽ پيش ڪئي وڃي. عدالت کي گذارش آهي ته جوابدارن کي حڪم ڏنو وڃي ته ”هڪ رپورٽ تيار ڪري پيش ڪئي وڃي جيڪا قانون لاڳو ڪندڙ ادارن جي آفيسرن ۽ اختيارين جي نشاندهي ڪري ۽ ان جي جاچ ڪري، جن کي جبري گمشدگي جي عمل جي ذميوار قرار ڏنو وڃي“ ۽ رپورٽ 4 هفتن اندر سپريم ڪورٽ ۾ پيش ڪئي وڃي. آخر ۾ هن سپريم ڪورٽ کي درخواست ڪئي آهي ته رياستي حراست مان گم ٿيل ماڻهن جا فوري پروڊڪشن آرڊر جاري ڪيا وڃن ۽ حڪم ڏنو وڃي ته اهڙن سمورن گم ٿيل ماڻهن کي 4 هفتن اندر سنڌ هاءِ ڪورٽ جي بااختيار جج آڏو پيش ڪيو وڃي. سپريم ڪورٽ ۾ داخل درخواست ۾ عمران رياض ۽ شيخ رشيد سميت تحريڪ انصاف جي 3 اڳواڻن جي ڪيس جو به ذڪر ڪيو ويو آهي، جيڪي ڪيترن ئي هفتن کان گم هئا ۽ پوءِ ٽي وي ٽاڪ شوز ۾ متوقع اسڪرپٽ پڙهڻ کانپوءِ ميڊيا تي ٻيهر ظاهر ٿيا. پريس ڪانفرنس، پر آيو . پ پ اڳواڻ وڌيڪ چيو ته حڪومتي اهلڪارن جي غير قانوني گمشدگي ۽ ٻيهر ظاهر ٿيڻ جا اهڙا واقعا به ٿيا آهن، جن ۾ اعظم خان ۽ محمد علي ڀٽي به شامل آهن. درخواست ۾ دليل ڏنا ويا ته ”جبري گمشدگين جو انسانيت خلاف ڏوهه آئين جي واضح خلاف ورزي آهي“ تنهن ڪري اها عدالت انصاف جي منزل حاصل ڪرڻ لاءِ 2006 جي ڪنوينشن ۾ ڏنل اصولن کي به لاڳو ڪري سگهي ٿي. درخواست ۾ ٽرائل کي بيان ڪندي شيخ رشيد جي انٽرويو جو ڪجهه حصو به نقل ڪيو ويو آهي، جنهن ۾ هن بيوسيءَ جي حالت ۾ انڪشاف ڪيو هو ته منهنجي خلاف ٽوئيٽر کان سواءِ ٻيو ڪجهه به سامهون ناهي آيو، اي پڙهو جي، او پڙهو جي، او پڙهو جي. بلوچن جي گمشدگي جو به ذڪر ڪيو ويو آهي. ڊاڪٽر دين محمد بلوچ ڪيس جو ذڪر ڪندي چيو آهي ته تازو ئي بلوچ شاگردن کي ٿوري عرصي لاءِ گم ڪيو پيو وڃي. بلوچستان ۾ 50 گم ٿيل ماڻهن بابت نگران وزيراعظم انوار الحق ڪاڪڙ جي بيان تي درخواست ۾ دليل ڏنا ويا ته سندس دعويٰ جي ”سرڪاري انگن اکرن جي حمايت ناهي“، وڌيڪ چيو ويو ته جيڪڏهن اهي انگ اکر درست به آهن ته ”اهي ماڻهو ڪٿي آهن“؟ ڊاڪٽر دين محمد بلوچ ڪيس جو ذڪر ڪندي چيو آهي ته تازو ئي بلوچ شاگردن کي ٿوري عرصي لاءِ گم ڪيو پيو وڃي. بلوچستان ۾ 50 گم ٿيل ماڻهن بابت نگران وزيراعظم انوار الحق ڪاڪڙ جي بيان تي درخواست ۾ دليل ڏنا ويا ته سندس دعويٰ جي ”سرڪاري انگن اکرن جي حمايت ناهي“، وڌيڪ پڇيو ويو ته ڇا اهي انگ اکر درست آهن، ”اهي ماڻهو ڪٿي آهن“؟
