’پريشان نه ٿيو، سڀ ڪجهه ٺيڪ ٿي ويندو…‘ تقريباً ٽي سال اڳ 4 سيپٽمبر جو ڏينهن هو جڏهن افغانستان جي گادي واري هنڌ ڪابل ۾ کلندي ليِفٽيننٽ جنرل فيض حميد اهو جملو چيو هو۔ اُن وقت هو آءِ ايس آءِ جا طاقتور سربراهه هئا، عمران خان پاڪستان جا وزيراعظم هئا ۽ افغانستان ۾ طالبان اقتدار سنڀالي چڪا هئا۔ پر پوءِ حالتن ايترو ته تيز ڦيرو کاڌو جو 15 مهينن تائين جنرل فِيلڊ ڪورٽ مارشل جي ڪارروائي هلي جنهن کان پوءِ کيس ڪالهه پاڪستان آرمي ايڪٽ تحت 14 سال قيد بامشقت جي سزا ٻڌائي وئي اهڙي سزا ماڻيندڙ آءِ ايس آءِ جو هو پهريون اڳوڻو سربراهه بڻيو۔
هي به حقيقت آهي ته پاڪستان آرمي ۾ تمام ٿورا آفيسر اَئين مليا آهن جن ٻن الڳ الڳ ڪورز جي ڪمان ڪئي هجي گذريل 75 سالن ۾ صرف 11 ليِفٽيننٽ جنرلن کي اهو اعزاز مليو، ۽ بلوچ ريجمنٽ سان واسطو رکندڙ جنرل فيض حميد انهن مان هڪ هئا۔ اڳوڻي سينيٽر ۽ ليِفٽيننٽ جنرل (ر) عبدالقيوم موجب: ’فيض حميد قابل ۽ اهل آفيسر هئا، انهن ۾ اهي سڀئي صلاحيتون موجود هيون جن سبب هو ليِفٽيننٽ جنرل جي عهدي تائين پهتا۔‘
چڪوال سان تعلق رکندڙ جنرل فيض پنهنجي ڪيريئر ۾ اهم عهدن تي فائز رهيا: بريگيڊيئر طور راولپنڊي 10 ڪور جا چيف آف اسٽاف ميجر جنرل طور پنن عاقل ڊويزن جا جي او سي تقريباً اڍائي سال آءِ ايس آءِ جي ڪائونٽر انٽيليجنس ونگ (ڊي جي سي) جا سربراهه ليِفٽيننٽ جنرل ٿيڻ بعد ڪجهه مهينا ايڊجوٽنٽ جنرل 2019 کان 2021 تائين آءِ ايس آءِ جي سربراهي ڪور ڪمانڊر پشاور (8 مهينا) ۽ پوءِ ٿوري عرصي لاءِ ڪور ڪمانڊر بهاولپور نومبر 2022 ۾ جنرل عاصم منير پاران چيف آف آرمي اسٽاف جو عهدو سنڀالڻ جي ٻيئي ڏينهن فيض حميد فوج مان استعيفيٰ ڏئي ڇڏيو۔ باجوه سان ويجهو تعلق ۽ فيض آباد ڌرڻو 2015 ۾ بريگيڊيئر طور فيض حميد جنرل قمر جاويد باجوه جي ماتحت ڪم ڪري چڪا هئا، ۽ اهو دور ٻنهي جي ويجهي تعلق جو بنياد بڻيو۔ نومبر 2017 ۾ فيض آباد جي مذهبي ڌرڻي ۾ حڪومت ۽ تحريڪِ لبّيڪ جي وچ ۾ ٿيل معاهدي تي ’بوساطت: ميجر جنرل فيض حميد‘ لکيل هئڻ سبب سندن نالو عوامي توجهه جو مرڪز بڻيو۔ سپريم ڪورٽ جي فيصلي ۾ به چيو ويو ته اهڙا فوجي اهلڪار جن سياسي معاملن ۾ مداخلت ڪئي، انهن خلاف ڪارروائي ڪئي وڃي۔ اهو فيصلو اڄ جي چيف جسٽس قاضي فائز عيسيٰ لکيو هو۔
مسلم ليگ (ن) سميت ڪيترن سياسي حلقن جو مؤقف رهيو آهي ته 2017–2019 دوران آءِ ايس آءِ ۾ ڊي جي سي جي حيثيت سان فيض حميد سياست ۾ حد کان وڌيڪ فعال هئا۔ گرفتاريون، وفاداريون تبديل ڪرائڻ ۽ سياسي جوڙجڪ جا الزام لڳايا ويندا رهيا۔ ساڳي وقت پي ٽي آءِ ۽ عمران خان طرفان به موجوده ڊي جي سي ميجر جنرل فيصل نصير تي ساڳيا الزام لڳن ٿا يعني ته ٻنهي پاسن کان سياسي مداخلت جو تاثر موجود رهيو۔ اڳوڻي گورنر زبير عمر جو دعويٰ آهي: ’جنرل پاشا، پوءِ جنرل ظهير الاسلام ۽ آخر ۾ فيض حميد جي دور ۾ عمران خان کي وزيراعظم بڻايو ويو۔‘ اڳوڻي سيڪريٽري دفاع جنرل (ر) نعيم خالد لوڌي جي راءِ آهي ته فيض حميد جي دور ۾ سياسي مداخلت بي پردي ۽ حد کان وڌيڪ ظاهر ٿي وئي۔
آمريڪا جي افغان وڃڻ دوران جنرل فيض حميد جو ڪردار تمام نمايان رهيو۔ ڪابل جي هڪ هوٽل ۾ انهن جي تصوير به وائرل ٿي، جنهن تي تنقيد به ٿي ته خفيه اداري جو سربراهه ائين عوامي نظر ۾ اچڻ مناسب آهي يا نه۔ جنهن وقت نئون ڊي جي آءِ ايس آءِ مقرر ٿيڻ وارو هو، عمران خان جي خواهش هئي ته فيض حميد کي ڪجهه وقت وڌيڪ جاري رکيو وڃي ۽ ان ڳالهه جو هو خود اعتراف ڪندا رهيا۔ پر فوج ليِفٽيننٽ جنرل نديم انجم کي نئون سربراهه مقرر ڪيو۔ وزيراعظم هائوس طرفان سمري ۾ دير ٿيڻ کي فوج ۽ حڪومت جي وچ ۾ تناؤ جو سبب بڻايو ويو۔
نعيم خالد لوڌي موجب: ’ڊي جي آءِ ايس آءِ جو عهدو انتهائي طاقتور هوندو آهي، جنهن سبب ڪڏهن ڪڏهن آفيسر اداري جي حدن کان اڳتي وڌي پنهنجا فيصلا ڪن ٿا۔‘ جنرل فيض حميد تي اهو تاثر رهيو ته هو پنهنجي اباڻن علائقن ۾ ترقياتي منصوبن ۾ دلچسپي وٺندا هئا چڪوال ۾ هڪ سرڪاري منصوبي جي تختي تي ’زير سرپرستي ليِفٽيننٽ جنرل فيض حميد‘ لکيل هو، جنهن تي پڻ تڪرار پيدا ٿيو۔
