ملڪ ۾ سياسي اڳواڻن کي غدار ۽ قومي سلامتي لاءِ خطرو قرار ڏيڻ ڪا نئين ڳالهه ناهي؛ اهو عمل اسان جي سياسي قوت جي راند جو پراڻو حصو رهيو آهي. شاذ و نادر ئي ڪو وڏو سياسي اڳواڻ، ڀلي هو رياست جي اعلى عهدي تي فائز رهيو هجي، اهڙي تذليل کان محفوظ رهيو هجي. هن فهرست ۾ تازو اضافو جيل ۾ قيد اڳوڻي وزيراعظم عمران خان جو آهي، جن کي آءِ ايس پي آر جي سربراهه ’سيڪيورٽي ٿريٽ‘ ۽ ’خيالي دنيا ۾ رهندڙ شخص‘ قرار ڏنو آهي. اهو ليبل اهڙي شخص تي لڳايو ويو آهي جيڪو ڪجهه وقت اڳ تائين ملڪ جو وڏي ۾ وڏو سياسي عهديدار هو ۽ اڄ به سڀ کان وڏي مخالف ڌر جماعت جو سربراهه آهي، جيڪو انتهائي ڳڻتي جوڳيو عمل آهي۔ اهي رمارڪس عمران خان جي انهن اشتعال انگيز سوشل ميڊيا بيانن کان پوءِ سامهون آيا، پر سيڪيورٽي ادارن لاءِ مناسب ناهي ته هو اهڙي ردعمل ۾ عوامي سطح تي لفظي جنگ ۾ مشغول ٿين۔ ڪنهن به سياسي اڳواڻ کي ’سيڪيورٽي رسڪ‘ يا ’غدار‘ قرار ڏيڻ ڪنهن به جواز سان درست نٿو ٿي سگهي، پر مسلم ليگ (ن) جا ڪيترائي وزير به هن مهم ۾ پنهنجي سياسي مخالف خلاف اڳتي وڌي چڪا آهن، وساري ويهي ته ڪجهه سال اڳ ساڳيا الزامن جو نشانو سندن پنهنجو قائد به بڻيو هو۔
نواز شريف کي 2016 ۾ ’ڊان ليڪس‘ واري معاملي تي سخت ترين الزامن کي منهن ڏيڻو پيو۔ ڀلي سلامتي جي حلقن طرفان ڪو قومي سطح جو اعلان نه ٿيو هجي، پر اها هڪ منظم مهم هئي جيڪا ويٺل وزيراعظم خلاف هلائي وئي ۽ جنهن کين طاقت جي مرڪزن سان سڌي محاذ آرائي ڏانهن ڌڪي ڇڏيو۔ نه رڳو هڪ وزير ۽ خاص صلاحڪار کي هٽائڻو پيو پر اهو اسڪينڊل سندن پنهنجي برطرفي جو به سبب بڻيو۔ حڪومت وڃائڻ کان پوءِ جڏهن نواز شريف تڏهن جي سيڪيورٽي قيادت تي تنقيد ڪئي ته ساڳيا الزامن جو ٻيهر منهن کين ڏسڻو پيو۔ ان جي ابتڙ عمران خان کي 2018 ۾ اسٽيبلشمنٽ جي مدد سان حڪومت ۾ آندو ويو سمجھيو ويو۔
الميو هي آهي ته اڄ نواز شريف، جن کي ٻيهر سياسي طور قبوليت ملي آهي، ۽ سندن جماعت جا اڳواڻ پاڻ عمران خان تي ساڳيا الزام ورجائي رهيا آهن ۽ پي ٽي آءِ تي پابندي جا حامي بڻجي رهيا آهن۔ انتقامي سياست هميشه ماوراءِ آئين قوتن جي مفاد ۾ رهي آهي، جڏهن ته ان جي قيمت آئيني جمهوريت کي ادا ڪرڻي پوي ٿي۔ آصف علي زرداري به پنهنجن پهرين صدارتي دور ۾ ’ميموگيٽ‘ جهڙي مهم جو نشانو بڻيا۔ ان وقت به مسلم ليگ (ن) اڳيان هئي، ۽ سمجهيو ويندو هو ته ان مهم جي پويان پوشيده قوتون موجود آهن۔ ’سيڪيورٽي ٿريٽ‘ جو خوف دلايو وڃي ته جيئن سدائين سولين حڪومتون ڪمزور ٿين ۽ سياسي قيادت جي ساک کي ڌڪ رسندو رهي۔ بدقسمتي سان سياسي جماعتون سدائين هن راند ۾ مهرن جو ڪردار ادا ڪنديون رهيون آهن۔ شايد ان اهم مهم جي سڀ کان وڏي شڪار بينظير ڀٽو ٿيون، جن کي اقتدار ۾ هجن يا نه، هميشه نشانو بڻايو ويو۔ اها ڳالهه لڪل ناهي ته 1988 جا چونڊون کٽڻ باوجود کين نهايت بي دليءَ سان اقتدار منتقل ڪيو ويو ۽ جلد ئي سندن حڪومت کي ختم ڪرڻ جون سازشون شروع ٿي ويون۔ ’سيڪيورٽي ٿريٽ‘ جو ليبل رکندڙ هن مهم جي اڳواڻي مسلم ليگ (ن) رياستي سرپرستي هيٺ ڪئي۔
بينظير ڀٽو جون تڏهن جي ڀارتي وزيراعظم راجيو گاندهي سان سارڪ سربراهه اجلاس دوران ملاقاتون ۽ ڀارت سان لاڳاپا بهتر ڪرڻ جون ڪوششون کين بدنام ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيون۔ جڏهن اسٽيبلشمنٽ جي سهڪار سان عدم اعتماد جي مهم ناڪام ٿي ته اهو پراپيگنڊو وڌيڪ تيز ٿي ويو۔ مونکي ياد آهي ته جنرل حميد گل، جيڪي ان وقت ملتان جا ڪور ڪمانڊر هئا ۽ اڳ آءِ ايس آءِ جي سربراهي تان هٽايا ويا هئا، 1990 جي شروعات ۾ مونکي ٻڌايو ته ڪيئن ’ضرب مؤمن‘ جهڙي وڏي فوجي مشق ذريعي سيڪيورٽي قيادت ڀارت سان بهتر لاڳاپن وارن سندن قدمن کي ڪمزور ڪيو۔ ملڪ ۽ ٻاهرين ملڪن کان آيل صحافين کي اهي مشقون ڏيکاريون ويون جيڪي پاڪستان جي ’glasnost‘ لمحي طور پيش ڪيون ويون۔
چند مهينن بعد سندن حڪومت هڪ ’آئيني بغاوت‘ ذريعي برطرف ڪئي وئي۔ بينظير ڀٽو تي اهو ڪوڙو الزام به هنيو ويو ته هنن پاڪستان جي جوهري پروگرام بابت حساس معلومات آمريڪا کي ڏني۔ اهو سمجهڻ ڏکيو ناهي ته اهڙيون افواهون ڪهڙي پاسي کان اينديون آهن۔ سياسي اڳواڻن ۽ چونڊيل نمائندن تي رياست مخالف الزام لڳائڻ قومي سلامتي کي پاڻ ڪمزور ڪري ٿو، ۽ افسوس جو اسان جي سياسي قيادت پنهنجي تاريخ مان ڪجهه نه سکيو آهي۔ ساڳي وقت آئين کان مٿانهين قدمن تي تنقيد کي سلامتي ادارن تي حملي طور نه ڏسڻ گهرجي۔ چند سال اڳ تائين عمران خان کي اسٽيبلشمنٽ ’بدعنوان سياستدانن‘ جو متبادل طور پيش ڪيو۔ پاڻ به هو پنهنجي مخالفن جي حب الوطنيءَ تي سوال اٿاريندا رهيا۔ پر حالتون بدلجن ته اڄ هو پاڻ ساڳين حلقن طرفان ’سيڪيورٽي ٿريٽ‘ قرار ڏنل آهن جن کين اقتدار ۾ آندو هو۔ ڀلي عمران خان جي موجوده مهل هلندڙ اها مهم، جيڪا فوجي قيادت تي ذاتي حملن تي ٻڌل آهي، ڪنهن ريت صحيح نه ٿي سگهي، پر سندن ۽ سندن پارٽي جي اڳواڻن سان ٿيندڙ ورتاءُ به ڪنهن طور جائز قرار نٿو ڏجي۔ رياستي ادارن جي وڌندڙ مداخلت سياسي ورهاست کي وڌيڪ خطرناڪ بڻائي رهي آهي۔
گذريل هفتي واري پريس ڪانفرنس ملڪ ۾ سياسي ڇڪتاڻ کي وڌيڪ ڀڙڪايو آهي ۽ سيڪيورٽي ادارن جي مبينا ڪردار تي سوال اڀري رهيا آهن۔ هن وقت ملڪ کي داخلي ۽ خارجي سلامتي چيلينجز جو مقابلو ڪرڻ لاءِ عوامي سهڪار جي وڌيڪ ضرورت آهي؛ وڌندڙ ڇڪتاڻ اڳ ئي نازڪ صورتحال کي وڌيڪ خطري ۾ وجهي سگهي ٿي۔ ملڪ اندر تيز ٿيندڙ سياسي ورهاند ۽ عوام ۽ رياست وچ ۾ وڌندڙ بي اعتمادي جو فاصلو انهن ٻن اسٽرٽجڪ صوبن ۾ موجود دهشتگردي جي خطرن کي منهن ڏيڻ لاءِ گهربل قومي يڪجهتي کي ڪمزور ڪري سگهي ٿو۔ خيبر پختونخوا ۾ پي ٽي آءِ جي صوبائي حڪومت ۽ اسٽيبلشمنٽ ۾ وڌندڙ ڇڪتاڻ به ڳڻتي جوڳو امر آهي، خاص طور جڏهن صوبو دهشتگردي ۾ اضافي ۽ افغانستان سان پشتي سرحد تي جنگ جهڙين حالتن کي منهن ڏئي رهيو آهي۔ اڄ ڪنهن به وقت کان وڌيڪ ملڪ کي سياسي مفاهمت جي ضرورت آهي ته جيئن اصل چيلينجز کي منهن ڏئي سگهجي۔ اڳوڻي وزيراعظم کي ’سيڪيورٽي ٿريٽ‘ قرار ڏيڻ يا سيڪيورٽي ادارن کي گاريون ڏيڻ موجوده بحران کي وڌيڪ پيچيده ڪندو۔
