رائس ڪينال سکر بئراج جي ساڄي پاسي اپ اسٽريم مان نڪرندو آهي. هي ڪينال ساليانو آهي، جيڪو صرف خريف جي موسم ۾ يعني هر سال مئي کان آڪٽوبر تائين چانورن جي فصل جي پوک لاءِ آبپاشي جو پاڻي مھيا ڪري ٿو.
ڪينال جي ڪل ڊيگهه 408 آر ڊي (81.6 ميل) آهي. ڊيزائن جي پاڻي کڻڻ جي گنجائش 13581 ڪيوسڪ آهي. هي ڪينال سنڌ صوبي جي لاڙڪاڻي، دادو ۽ قمبر شهدادڪوٽ ضلعن جي 481000 ايڪڙ کان وڌيڪ زرخيز زمين کي سيراب ڪري ٿو.وقت گذرڻ سان ڪينال جي پاڻي کڻڻ جي گنجائش گهٽجي وئي آهي ڇو ته وارھ شاخ جيڪا اصل ۾ N.W ڪينال (کيرٿر ڪينال) مان آبپاشي جي فراهمي وٺندي هئي، رائس ڪينال RD 82+400’ ريگيوليٽر آهي مٿي واري پاسي سان ڳنڍيل آهي. 1990-91 ريڪ ڪمپليڪس ۾ آبپاشي جي فراهمي جي مدد ڪرڻ لاء.
ACE -NDC – Atkins UK (JV) پاران 2013-14 ۾ سکر بئراج جي بحالي ۽ جديديت لاءِ فزيبلٽي اسٽڊي ڪرايون ويون. فزيبلٽي رپورٽ جي مڪمل ٿيڻ کان پوءِ سکر بئراج جي بحالي ۽ جديد بڻائڻ جو منصوبو فيبروري 2023ع ۾ شروع ڪيو ويو پراجيڪٽ مئنيجمينٽ آفيس سنڌ بئراج امپروومينٽ پروجيڪٽ ايريگيشن ڊپارٽمينٽ، سنڌ حڪومت. ان منصوبي کي عالمي بئنڪ جي مالي مدد ڏني پئي وڃي. رابطا پيڪيج SBIP/S-4 ”آر ڊي 0 کان 82+400 تائين رائيس جي ڪينال جي صفائي“ M/S Khyber Grace Ltd – MNCC (JV) کي انٽرنيشنل بڊنگ ذريعي ڏنو ويو ۽ ڪم 11 ڊسمبر 2023 کان شروع ڪيو ويو. ڪم جي مڪمل ٿيڻ جي تاريخ. 30 اپريل 2024 هئي.
ڪم لڳ ڀڳ 100 سيڪڙو مڪمل ٿي چڪو آهي سواءِ RD 82+400′ کان 92+600′ رائس ڪينال ۽ آر ڊي 0 کان 4 طرفي برانچ جيڪا رِڪ ڪمپليڪس ۾ آر ڊي 82+400 ڪراس ريگيوليٽر کان نڪرندي آهي. چيف انجنيئر ايريگيشن سکر بئراج رائٽ بئنڪ ريجن لاڙڪاڻو جي درخواست تي اضافي ڪم شروع ڪيو ويو. اهو ڪم 15 مئي 2024 تائين مڪمل ڪيو ويندو.
ڊيسالٽنگ آپريشن دوران ڪئنال جي ڊيزائن جي ماپن کي بحال ڪيو ويو آهي ته جيئن ڪينال ۾ وهڪري جي صورتحال کي بهتر بڻائي سگهجي ته جيئن گهربل ڊيزائن جي آبپاشي جي فراهمي کي برقرار رکيو وڃي. اهو ڪم تمام ڏکيو هو، ڇاڪاڻ ته ڪينال جي بيڊ ، ھنڌ کي سڪي وڃڻ لاءِ ڪيترن ئي ڊي واٽرنگ پمپن ذريعي جمود، وهڪري ۽ نيڪال جو پاڻي ڪڍيو ويو هو. اميد آهي ته ڪم جي ڪاميابيءَ سان مڪمل ٿيڻ کانپوءِ ڪئنال جي ڊيزائن جي صلاحيت بحال ٿي ويندي ۽ ايندڙ خريف جي موسم ۾ رائس ڪينال ۾ پاڻي جي کوٽ جو مسئلو گهٽجي ويندو.
دوري دوران ايريگيشن آفيسر اسسٽنٽ انجنيئر سول عبدالفتاح ميمڻ ۽ اسسٽنٽ انجنيئر مڪينيڪل زاهد حسين مغل، ورلڊ بينڪ جي ميڊيا ٽيم جي ڊائريڪٽر سينيئر صحافي مسرور سيال سميت سندس ٽيم کي بريفنگ ڏيندي ڪيو. چيف انجنيئر سکر بئراج کاٻي ڪناري ريجن سکر مسٽر سهيل حميد بلوچ سان گڏ RD-4 کان 17 تائين رائس ڪينال جي نيڪال واري ڪم جو دورو ڪيو چيف انجنيئر سکر بئراج رائٽ بئنڪ ريجن لاڙڪاڻو مسٽر مختيار احمد ابڙو، پروجيڪٽ ڊائريڪٽر PMOS BIP مسٽر غلام محي الدين مغل. ۽ فارين ڪنسلٽنٽس Moot Macdonald Limited – MMP پاڪستان پاران ورلڊ بينڪ جي ٽاڪس ٽيم پاران سينيئر صحافي مسرور سيال جي سربراهي ۾ ٽيم سندن ڪم تي اطمينان جو اظهار ڪيو، ڊائريڪٽر ميڊيا ٽيم مسرور سيال سکر بئراج جا دروازا تبديل ڪرڻ ۽ رائس ڪينال جي کاٽي واري ڪم جو جائزو ورتو.
ان موقعي تي آبادگارن پڻ پنھنجي خيالن جو اظھار ڪندي چيو ته کاٽي جو ڪم اطمينان جوڳو آهي ان سان پاڻي جي وهڪري ۾ آساني ٿيندي ۽ پاڻي بغير ڪنهن رڪاوٽ جي زمينن تائين پهچندو، هنن چيو ته کاٽي وارو سٺو ڪم هر سال ڪيو وڃي ھنن چيو ته سڄي رائس ڪينال کي کاٽي جي ضرورت آهي جيڪا ٿيڻ گھرجي.
