ڊينگي وائرس جو وائرس موجوده حالتن ۾ هڪ وڏو چئيلنج بڻجي چڪو آهي، جيڪو سنڌ ۾ هڪ سنگين وبا جو روپ اختيار ڪري چڪو آهي، جنهن ڪري جاني نقصان ۽ عوامي صحت تي سنگين اثرات مرتب ٿي رهيا آهن. تازن رپورٽن مطابق، ڊينگي وائرس سبب وڌيڪ چار ڄڻا فوت ٿي چڪا آهن، جن ۾ هڪ 18 سالن جو نوجوان سفيان ولد جميل احمد، ٻارڙا امداد ۽ اسلام الدين، ۽ نديم قريشي شامل آهن. ان سان گڏ، حيدرآباد ۾ ڊينگي وائرس سبب فوت ٿيلن جو غير تصديق ٿيل انگ 22 تائين پهچي چڪو آهي، جنهن سان شهر ۾ وائرس جي پکڙڻ ۽ ان سان لاڳاپيل صحت جي بحران ۾ اضافو ٿئي ٿو. ضلعي انتظاميا ۽ صحت کاتي جو موقف آهي ته هو شهر ۾ ڊينگي وائرس کي روڪڻ لاءِ ڪوشش ڪري رهيا آهن، پر عملي طور تي انهن جا اعلان رڳو زباني سطح تي محدود آهن. حيدرآباد ۾ مختلف اسپتالن ۾ ڊينگي وائرس جا 65 کان وڌيڪ مريض داخل آهن، جتي اسپتالن ۽ ليبارٽريز ۾ ڊينگي وائرس ٽيسٽ ۽ علاج لاءِ بيڊز ۽ دوائن جي سخت کوٽ سامهون اچي چڪي آهي. ٻئي طرف، حيدرآباد ۾ ڊينگي وائرس کي روڪڻ لاءِ اسپري مهم اڃا تائين شروع ناهي ڪئي وئي، جنهن سبب وائرس جو ڦهلاءُ جاري آهي، ۽ مڇر مرڻ جي بجاءِ وڌي رهيا آهن.
حيدرآباد جي شهرين، جن ۾ مختلف علائقن جا رهواسي آهن، اهڙي صورتحال کي ڳڻتي سان ڏسي رهيا آهن. انهن اختيارين کان اپيل ڪئي آهي ته ڊينگي جي روڪٿام لاءِ تڪڙا ۽ موثر قدم کنيا وڃن ته جيئن شهرين جون زندگيون بچي سگهن. اهڙي صورتحال ۾، هڪ طرف ضلعي انتظاميا جي طرفان سنجيده قدم کڻڻ جو دعويٰ ڪيو ويو آهي، پر ٻئي طرف، ميدان تي ڪم مڪمل طور تي غائب آهي. لاڳاپيل علائقن ۾ مڇر مار اسپري ڪرايو ويو آهي، پر ان جو ڪو به اثر نظر ناهي اچي رهيو، جتي عوام وڌيڪ تعداد ۾ ڊينگي ۾ مبتلا ٿي رهيا آهن.
ڊينگي وائرس جي اها وڌندڙ صورتحال صرف حيدرآباد تائين محدود ناهي، پر سنڌ جي ٻين علائقن ۾ به ان جو اثر وڌي رهيو آهي. ميرپورخاص ۾ 122 ڊينگي وائرس جا مريض سامهون آيا آهن، جڏهن ته جيڪب آباد ۾ به وائرس جو ڦهلاءُ وڌي رهيو آهي، جتي صفائي جي خراب صورتحال ۽ گندو پاڻي وائرس جي ڦهلاءُ جا اهم سبب بڻجي رهيا آهن. ان صورتحال ۾ ڊاڪٽر اي جي انصاري، جيڪو پاڪستان ميڊيڪل ايسوسيئيشن (پي ايم اي) جي جيڪب آباد جي اڳوڻي صدر آهي، ان ڳالهه کي اجاگر ڪيو آهي ته جيڪڏهن انتظاميا فوري طور تي مڇر مار اسپري ۽ صفائي مهم شروع نه ڪندي ته صورتحال وڌيڪ خراب ٿي سگهي ٿي. صحت کاتي جي رپورٽن موجب، گذريل 24 ڪلاڪن ۾ سڄي صوبي ۾ ڊينگي وائرس جا 1558 پازيٽيو ڪيس سامهون آيا آهن، ۽ رپورٽ مطابق، ڪراچي ڊويزن ۾ 758، حيدرآباد ڊويزن ۾ 800، جڏهن ته ميرپورخاص ۾ 122 ڪيس رپورٽ ٿيا آهن. جڏهن ته عوامي ۽ صحت جي ماهرن پاران ان صورتحال تي سخت تشويش جو اظهار ڪيو پيو وڃي، پر سرڪاري سطح تي اڃا تائين ايسا ڪو موثر جواب سامهون ناهي آيو جيڪو عوام کي يقين ڏياريندو. سنڌ جي مختلف علائقن ۾، جهڙوڪ يوسي ڌاٻيجي، يوسي ڀنڀور، ۽ تعلقي ساڪري ۾ ڊينگي وائرس وڏي شدت سان پکڙجي چڪو آهي، جتي هزارين ماڻهو ان ۾ مبتلا ٿي چڪا آهن، ۽ ان کان پوءِ ڪجهه ماڻهن جون حياتيون به وڃائي ويون آهن.
ان صورتحال ۾، قومي عوامي تحريڪ طرفان حيدرآباد ۾ ڊينگي وائرس جي شدت تي ڪنٽرول نه ٿيڻ، غير قانوني افغانين جي موجودگي، منشيات جي واڌ، ۽ ٻين سماجي مسئلن خلاف احتجاج ڪرڻ جو اعلان ڪيو آهي. انهن اپيل ڪئي آهي ته انتظاميا انهيءَ بحران جي سنجيدگي کي سمجهي، تڪڙا قدم کڻي ۽ صحت جي صورتحال کي بهتر بڻائڻ لاءِ جامع پاليسيون ترتيب ڏنيون وڃن.
حيدرآباد ۾ ڊينگي وائرس جو بحران هڪ دفعو ٻيهر سنڌي حڪومت جي انتظامي نااهلي ۽ ناپاڪ پاليسين جو عڪس آهي، جيڪي عوامي صحت جي تحفظ ۾ اهميت نه ڏين ٿيون. سنڌ سرڪار جي دعويٰ آهي ته هو ڊينگي وائرس کي ڪنٽرول ڪرڻ لاءِ ڪوشش ڪري رهيا آهن، پر عملي طور صورتحال ڏينهون ڏينهن خراب ٿي رهي آهي، ان مان هڪ واضح پيغام ملي ٿو ته صحت جو شعبو ايڏو متحرڪ ناهي جيڏو وائرس سرگرم آهي. رويي ۽ کوٽ جو شڪار آهي. جيڪڏهن ڊينگي وائرس جي روڪٿام لاءِ صحيح، موثر ۽ فوراً قدم نه کنيا ويا، ته اهو صرف حيدرآباد بلڪه سڄي سنڌ ۾ هڪ وڏي صحت جي تباهي جو سبب بڻجي سگهي ٿو. اهڙي صورتحال ۾، حڪومتي ادارن ۽ صحت کاتي کي هنگامي طور ضروري قدم کڻڻ جي ضرورت آهي. ڊينگي وائرس جي ڦهلاءُ کي روڪڻ لاءِ مڇر مار اسپري، صفائي جي مهم ۽ اسپتالن ۾ بيڊز ۽ دوائن جي فراهمي ۾ اضافو ڪرڻ ضروري آهي. انهيءَءَ سان گڏ، ماڻهن کي آگاهي فراهم ڪرڻ، صفائي جا انتظام بهتر ڪرڻ ۽ صحت کاتي جي عملي کي مضبوط ڪرڻ جا قدم کڻڻ لازمي آهن. فوري طور تي ان مسئلي کي حل ڪرڻ لاءِ سنجيده ۽ موثر تدبيرن جي ضرورت آهي، جنهن ۾ حڪومت ۽ عوام ٻنهي کي گڏجي ڪم ڪرڻو پوندو.
