چيني پرڏيهي وزير وانگ يي پاڪستان جي دوري تي آيل آهي هن پاڪستان جي آرمي چيف فيلڊ مارشل جنرل عاصم منير سان به ملاقات ڪئي آهي. هيءَ ملاقات هندستان لاءِ خاص طور تي ڳڻتي جوڳي ٿي سگهي ٿي. آءِ ايس پي آر موجب، هن ملاقات ۾ ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ مختلف شعبن ۾ تعاون، دهشتگردي خلاف گڏيل ڪوششون ۽ تعاون جي مختلف منصوبن تي ڳالهه ٻولهه ڪئي وئي آهي. مبصرن جو چوڻ آهي ته پاڪستان ۽ چين جي دوستي هاڻي هڪ ناقابل ترديد حقيقت بڻجي چڪي آهي، جيڪا وڌيڪ مضبوط ٿي آهي.
چيني پرڏيهي وزير جي پاڪستان جي دوري دوران وزيراعظم توڙي صدر سميت اعليٰ عهديدارن سان ملاقاتن ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ باهمي تعاون جي رشتي کي وڌيڪ مضبوط ڪيو آهي. انهن ملاقاتن ۾، ٻنهي ملڪن نه رڳو ٻطرفي لاڳاپن کي ٻيهر بحال ڪرڻ تي زور ڏنو آهي پر علائقائي امن ۽ استحڪام کي هٿي ڏيڻ تي به اتفاق ڪيو آهي، خاص طور تي چين-پاڪستان اقتصادي راهداري (سي پيڪ) منصوبي کي پايه تڪميل تائين پهچائڻ لازمي قرار ڏنو ويو آهي۔ هي ترقي هڪ اهڙي وقت ۾ آئي آهي جڏهن پاڪستان نه رڳو اندروني چئلينجن جهڙوڪ موسمياتي آفتن ۽ اندروني بدانتظامي کي منهن ڏئي رهيو آهي، پر علائقائي سياست ۽ پيچيده مسئلن جي حل لاءِ پڻ اهميت جوڳو آهي. سياسي ۽ معاشي ماهرن جي مطابق، هن تناظر ۾ سي پيڪ فيئر روم جو آغاز پاڪستان لاءِ نئين اميد جو ڪرڻو آهي، جيڪو ملڪ جي اقتصادي ۽ سماجي ترقي ۾ هڪ اهم سنگ ميل ثابت ٿي سگهي ٿو. مبصرن جي مطابق، فيز II جو دائرو روڊن، ريلوي ۽ توانائي منصوبن تائين محدود ناهي، پر هاڻي ان ۾ صنعت ۽ واپار، سائنس ۽ ٽيڪنالاجي، کان وٺي، زراعت ۽ تعليم جهڙا اهم شعبا پڻ شامل آهن. منصوبي جي هڪ قابل ذڪر خصوصيت ان جي علائقائي توسيع آهي، جنهن ۾ افغانستان ۽ ممڪن طور تي ايران جي شامل ٿيڻ جي اميد آهي.پاڪ چين دوستي سياست کان مٿانهون هجڻ گهرجي.
اسان کي پاڪستان کي عالمي سطح تي ملندڙ ڪاميابين کي نظر ۾ رکڻ گهرجي، پاڪستان گڏيل قومن جي سلامتي ڪائونسل جي وڏي اڪثريت سان ميمبر چونڊيو، اهو ئي سبب آهي جو اڄ دنيا اسان تي اعتماد ڪري رهي آهي، پر ڪجهه طاقتن کي پاڪ چين دوستي هضم نه ٿي ٿئي. تنقيد ڪندڙن کي پاڪستان ۽ پاڪستان جي مفاد کي ڏسڻ گهرجي، پاڪستان جي دوستي کي ڏسن ۽ پاڪ چين دوستي جي حوالي سان مثبت ڳالهه ڪن. چيني قيادت پاڪ چين دوستي ۾ جنهن اعتماد جو اظهار ڪيو آهي اها ان جي دليل آهي ته اڄ چين جو اعليٰ سطحي وفد پاڪستان جو دورو ڪري رهيو آهي۔چيني پرڏيهي وزير وانگ يي پاڪستان جي دوري دوران گلگت کان ڪابل ۽ پوءِ قنڌار ذريعي ايران تائين هڪ نئين روڊ نيٽ ورڪ جي تجويز وچ ايشيائي ملڪن لاءِ نوان واپاري رستا کوليندي ۽ سڄي علائقي جو جاگرافيائي ۽ معاشي نقشو بدلائي ڇڏيندي. ان طرح، هي منصوبو صرف پاڪستان ۽ چين جو منصوبو نه هوندو پر هڪ گهڻ رخي ترقياتي ڪوريڊور بڻجي ويندو جيڪو بنيادي طور تي خطي جي اقتصادي ۽ سياسي توازن کي تبديل ڪندو. ان سلسلي ۾، پاڪستان جا جاپان جهڙين ٻين وڏين معيشتن سان وڌندڙ لاڳاپا هڪ دانشمندانه قدم آهي جيڪو پاڪستان جي پرڏيهي پاليسي جي توازن کي ثابت ڪري ٿو. ٻئي طرف، اهو بلڪل واضح آهي ته هڪ غير رومي جي هي توسيع ۽ علائقائي انضمام هندستان لاءِ هڪ اسٽريٽجڪ ۽ اقتصادي صفحو قائم ڪري رهيو آهي. جيڪڏهن افغان ڪوريڊور فعال ٿي وڃي ٿو، ته وچ ايشيائي واپار جو هڪ وڏو حصو چين، پاڪستان ۽ افغانستان محور ڏانهن منتقل ٿي سگهي ٿو، جنهن جي ڪري هندستان جي چابهار بندرگاهه ۽ اتر-ڏکڻ بين الاقوامي ٽرانسپورٽ ڪوريڊور جهڙن پاڪستان مخالف معاشي منصوبن کي پنهنجي اهميت وڃائي ڇڏيندي. هن اسٽريٽجڪ حقيقت جي ڪري، هندستان جي روايتي اسٽريٽجڪ پاليسين تي دٻاءُ پئجي رهيو آهي. ظاهر آهي، اهڙي صورتحال ۾، ڪنهن قسم جو رد عمل قدرتي آهي. تنهن ڪري، اسان کي ياد رکڻ گهرجي ته اقتصادي منصوبن جي ڪاميابي اندروني استحڪام ۽ ٻاهرين سيڪيورٽي چئلينجن کي منهن ڏيڻ تي منحصر آهي. اهو ئي سبب آهي ته حڪومت کي انهن معاملن تي مضبوط ۽ ٺوس قدم کڻڻ جي ضرورت آهي.اسان کي ياد رکڻ گهرجي ته ڪنهن به وڏي منصوبي جا حقيقي فائدا ماڻهن تائين تيستائين نٿا پهچي سگهن جيستائين ان کي جديد معيشت جي گهرجن مطابق انصاف، شفافيت ۽ هوشياري سان لاڳو نه ڪيو وڃي.
پرڏيهي سيڙپڪاري ۽ تعاون جو مقصد صرف پئسي جي منتقلي نه هجڻ گهرجي، پر ان جا فائدا عام ماڻهن جي زندگين ۾ پڻ ظاهر ٿيڻ گهرجن. اسان کي يقيني بڻائڻ گهرجي ته اهي منصوبا قرض جي مالي مدد جي بدران ڀائيواري جي اصولن تي ٻڌل هجن، ته جيئن ايندڙ نسلن تي ڳري قرضن جو بار نه پوي. اهو پڻ ضروري آهي ته اهي معاهدا بهتر ۽ روشن مستقبل لاءِ هجن۔ سي پيڪ منصوبو ٻنهي ملڪن جي دوستي جو محور آهي ۽ ان سان اسان جي دوستي مضبوط ٿي آهي. پاڪستان ۾ چيني سيڙپڪاري ۽ ٽيڪنالاجي وقت جي اهم ضرورت آهي ائين پاڪستان جي اعليٰ معيارن جي شين کي چين جي منڊين ۾ پهچي رهيون آهن. سي پيڪ تحت بنيادي ڍانچي، توانائي، سائنس، صنعت، رستن جي تعمير ۽ ٻين شعبن ۾ منصوبا مڪمل ڪيا ويا آهن، هي ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ فليگ شپ منصوبو آهي ۽ ان ۾ عوام کي ئي محور بڻايو ويو آهي ۽ ان جو مقصد اهو آهي ته عام ماڻهو کي بهتر معيار زندگي مهيا ڪري سگهجي.
