تازو هڪ خبر آئي آھي ته پاڪستان جو صدر آصف علي زرداري چئن ڏينهن جي سرڪاري دوري تي چين پهچي ويو آھي،جتي تجارتي ۽ اقتصادي بنيادن تي پڻ ڳالهيون ٿينديون.انهيءَ حوالي سان سنڌ جو وڏووزير مراد علي شاھ به پنهنجي صوبائي وزير توانائيءَ وارو وزير ناصر شاھ،ٽرانسپورٽ وارو وزير شرجيل انعام ميمڻ سميت چين جي دوري تي ويا آھن.ان سلسلي ۾ خبر اها آئي آھي ته سنڌ جو وزيراعلي مراد علي شاھ چين جي مختلف وفدن سان ملاقاتون ڪندو ۽ سنڌ ۾ پرڏيهي سيڙپڪاريءَ ڪجهه تجارتي ۽ صنعتي وفدن سان ملاقاتن سميت معاهدا ڪرڻ جو امڪان آھي.جنهن ۾ زراعت،توانائي،ٽراسپورٽ،انفرااسٽرڪچر سميت ٽيڪنالوجي تي به خيالن جي مٽاسٽا ٿيندي.بنيادي نقطو اهو آھي ته سنڌ پاڪستان جو اهو واحد صوبو آھي جيڪو ٻين صوبن جي ڀيٽ ۾ وڏي اهميت،توجهه جو گهرجائو آھي.
سوال پيدا ٿئي ٿو ته اهو ڪيئن؟سو پڻ ملين ڊالرز جو ئي نه پر بلين ٽريلين ڊالرز جو سوال آھي.ته سنڌ جي ترقي جنهن توجهه جي گهرجائو آھي.سنڌ بنيادي طور تي جتي زراعت بيسڊ صوبو آھي جنهن کي سمنڊ جهڙي نعمت سميت قدرتي معدني اڻ کٽ وسيلا آھن.درياھ پهاڙ،ٿر،بيابان،زرخيز زمينون،ڍنڍون ڍورا ۽ مال مويشيءَ جهڙيون نعمتون آھن.انهن جو استعمال،انهن جي سنڀال،انهن جي مالڪي سان گڏ جديد گهرجائن مطابق ڏيهي ۽ پرڏيهي سڙيپ ڪاري ڪرائڻ وقت جي اهم ضرورت آھي.جنهن ڪجهههيٺ ڏنل ڳالهيون گوش گذار ڪجن ٿيون.
سنڌ جي ترقي جي صلاحيت:زراعت، توانائي، ٽرانسپورٽ، انفراسٽرڪچر، ۽ ٽيڪنالاجي ۾ موقعن کي ڳولهڻ ڪجهه پاڪستان جو ٻيو نمبر وڏو صوبو سنڌ،معاشي ترقي ۽ ٻين شعبن ۾ ترقي ڪجهه بيشمار صلاحيت رکي ٿو. پنهنجي امير قدرتي وسيلن،اسٽريٽجڪ مقام، ۽ متنوع معيشت سان، سنڌ سيڙپڪاري ۽ جدت جو مرڪز بڻجي سگهي ٿو.هن مضمون ۾، اسان صلاح ۽ تجويزون فراهم ڪنداسين ته ڪيئن زراعت، توانائي، ٽرانسپورٽ، انفراسٽرڪچر، ۽ ٽيڪنالاجي ۾ موقعا کوليا وڃن،انهي سان گڏ پرڏيهي سيڙپڪاري کي راغب ڪيو وڃي.جنهن ۾ هيٺيان شعبا توجهه گهرن ٿا.نمبر پهريون زراعت.فصلن جي تنوع، هارين کي هڪ فصل تي انحصار گهٽائڻ ۽ موسمياتي تبديلي جي لچڪ وڌائڻ ڪجهه پنهنجن فصلن کي متنوع بڻائڻ جي حوصلا افزائي ڪريو.
آبپاشي نظام جي جديديت:
پاڻي جي ضايع ٿيڻ کي گهٽائڻ ۽ ڪارڪردگي وڌائڻ ڪجهه آبپاشي نظام کي اپ گريڊ ڪريو.زرعي تحقيق ۽ ترقي،نئين فصلن جي قسمن کي ترقي ڪرڻ، زراعت جي طريقن کي بهتر بڻائڻ،۽ پيداوار کي وڌائڻ ڪجهه تحقيقي ادارا قائم ڪريو.
فارم کان مارڪيٽ انفراسٽرڪچر: هارين کي مارڪيٽن سان ڳنڍڻ ڪجهه انفراسٽرڪچر تيار ڪريو،ٽرانسپورٽ جي قيمتن کي گھٽايو ۽ مارڪيٽن تائين رسائي وڌايو.
توانائي۔قابل تجديد توانائي: قابل تجديد توانائي جي ذريعن، جهڙوڪ شمسي ۽ هوائي توانائي ۾ سيڙپڪاري ڪريو، فوسل ايندھن تي انحصار گهٽائڻ ۽ موسمياتي تبديلي کي گهٽائڻ ڪجهه.
توانائي جي ڪارڪردگي: توانائي جي استعمال ۽ فضول کي گهٽائڻ ڪجهه توانائي جي موثر طريقن ۽ ٽيڪنالاجي کي هٿي ڏيو.
گرڊ جديد بڻائڻ: اعتبار، ڪارڪردگي ۽ رابطي کي بهتر بڻائڻ ڪجهه توانائي گرڊ کي اپ گريڊ ڪريو.
نجي شعبي جي سيڙپڪاري،توانائي جي شعبي ۾ نجي شعبي جي سيڙپڪاري کي حوصلا افزائي ڪريو ته جيئن صلاحيت وڌائي سگهجي ۽ خدمتون بهتر ٿي سگهن.
ٽرانسپورٽ.روڊ نيٽ ورڪ جي ترقي: ڳوٺاڻن ۽ شهري علائقن کي ڳنڍڻ ڪجهه هڪ جامع روڊ نيٽ ورڪ تيار ڪريو ۽ برقرار رکون.
عوامي ٽرانسپورٽ سسٽم: رش ۽ آلودگي کي گهٽائڻ ڪجهه هڪ موثر عوامي ٽرانسپورٽ سسٽم قائم ڪريو.
ريلوي نيٽ ورڪ اپ گريڊ، ڪنيڪٽوٽي کي بهتر بڻائڻ ۽ ٽرانسپورٽ جي خرچن کي گهٽائڻ ڪجهه ريلوي نيٽ ورڪ کي اپ گريڊ ڪريو.
بندرگاهن جي ترقي، واپار ۽ واپار کي وڌائڻ ڪجهه بندرگاهن کي ترقي ۽ جديد بڻايو.
انفراسٽرڪچر .شهري منصوبابندي،ترقي ۽ ترقي کي منظم ڪرڻ ڪجهه جامع شهري منصوبابندي جي حڪمت عملين کي ترقي ۽ لاڳو ڪريو.
رهائش ۽ تعمير،گهرن جي کوٽ کي حل ڪرڻ ڪجهه سستي رهائش ۽ تعميراتي منصوبن کي حوصلا افزائي ڪريو.
پاڻي ۽ صفائي،عوامي صحت کي بهتر بڻائڻ ڪجهه موثر پاڻي ۽ صفائي سسٽم کي ترقي ۽ برقرار رکو.
آفت جو انتظام: قدرتي آفتن جي اثر کي گهٽائڻ ڪجهه موثر آفت جي انتظام جا نظام قائم ڪريو.
ٽيڪنالاجي،آءِ ٽي انفراسٽرڪچر ڊولپمينٽ اي-گورنمينٽ، اي-ڪامرس، ۽ جدت کي سپورٽ ڪرڻ ڪجهه آئي ٽي انفراسٽرڪچر کي ترقي ۽ اپ گريڊ ڪريو.
ڊجيٽل خواندگي،صلاحيتن ۽ علم کي وڌائڻ ڪجهه ڊجيٽل خواندگي پروگرامن کي هٿي ڏيو.
اسٽارٽ اپ ايڪو سسٽم ڊولپمينٽ: جدت ۽ ڪاروباري کي هٿي ڏيڻ ڪجهه هڪ متحرڪ اسٽارٽ اپ ايڪو سسٽم قائم ڪريو.
سائبر سيڪيورٽي،ڊيٽا جي حفاظت ۽ سائبر خطرن کي روڪڻ ڪجهه اثرائتي سائبر سيڪيورٽي قدمن کي ترقي ۽ لاڳو ڪريو.
پرڏيهي سيڙپڪاري کي راغب ڪرڻ،سيڙپڪاري دوست پاليسيون: پرڏيهي سيڙپڪارن کي راغب ڪرڻ ڪجهه سيڙپڪاري دوست پاليسيون ترقي ۽ لاڳو ڪريو.
بنيادي ڍانچي جي ترقي: ڪاروباري واڌ ۽ ترقي کي هٿي ڏيڻ ڪجهه انفراسٽرڪچر کي ترقي ۽ اپ گريڊ ڪريو.
مهارت رکندڙ افرادي قوت: ڪاروباري ضرورتن کي پورو ڪرڻ ڪجهه هڪ ماهر ۽ تعليم يافته افرادي قوت تيار ڪريو.
ڪاروبار ڪرڻ ۾ آساني:ڪاروبار کي هلائڻ آسان بڻائڻ ڪجهه ضابطن ۽ طريقيڪار کي آسان بڻايو.سيڙپڪاري جي واڌاري: سنڌ کي سيڙپڪاري جي منزل طور فروغ ڏيڻ ڪجهه هڪ سيڙپڪاري جي واڌاري ايجنسي قائم ڪريو.انهن تجويزن ۽ صلاحن تي عمل ڪندي، سنڌ پنهنجي ترقي جي صلاحيت کي کوليو ۽ سيڙپڪاري، جدت ۽ اقتصادي ترقي جو مرڪز بڻجي سگهي ٿو.سنڌ جي وڏي وزير کي کپي ته چين جي دوري دوران پرڏيهي وفدن کي سنڌ جي وسيلن جي بنياد تي اقتصادي،تجارتي ۽ صنعتي بنيادن کان علاوھ زرعي شعبي کي سامهون رکي معاهدا ڪرڻا پوندا.پرڏيهي سيڙپڪاري سان گڏ ڏيهي سيڙپ به تمام ضروري آھي.خصوصي توجهه جي گهرجائو سنڌ جي زراعت،توانائيء واري شعبي سان گڏ سنڌ جو مڪمل انفرااسٽرڪچر هڪ وقت شناس قيادت گهري ٿو.اميد ته چين جي دوري تي ويل سنڌ حڪومت جو وفد وڏي وزير جي قيادت ۾ سنڌ جي ادارن،عوام ڪجهه بهتر معاهدا ڪري واپس ايندو.
