روس جو يوڪرِين تي حملو تباهي، تنقيد ۽ انساني نقصان

تحرير: غلام مصطفيٰ شاهه

روس ۽ يوڪرِين جي وچ ۾ جاري جنگ ٻيهر دنيا جي ڌيان جو مرڪز بڻجي وئي، جڏهن روس 25 مئي 2025 تي يوڪرِين تي هن جنگ جو سڀ کان وڏو فضائي حملو ڪيو. هن حملي ۾ 367 ڊرون ۽ ميزائل استعمال ڪيا ويا، جن جي نتيجي ۾ گهٽ ۾ گهٽ 12 ماڻهو مارجي ويا ۽ 60 کان وڌيڪ زخمي ٿيا. هي واقعو نه رڳو يوڪرِين جي شهرن ۾ تباهي آندي، پر عالمي سطح تي پڻ سخت ردعمل کي جنم ڏنو، خاص طور تي جڏهن اڳوڻي آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ روسي صدر ولاديميئر پوتن تي سخت تنقيد ڪئي.

25 مئي 2025 وارو ڏينهن يوڪرِين لاءِ هڪ ڪارو ڏينهن ثابت ٿيو. روس انهيءَ ڏينهن يوڪرِين جي مختلف شهرن تي، جن ۾ راڄڌاني ڪيئف به شامل هو، 367 ڊرون ۽ ميزائل وسايا. هي حملو هن جنگ جو سڀ کان وڏو فضائي حملو قرار ڏنو ويو، جنهن شهري علائقن کي تمام گهڻو متاثر ڪيو. يوڪرِين جي فوج دليري سان مزاحمت ڪئي ۽ 266 ڊرون ۽ 45 ميزائل تباهه ڪيا، پر انهيءَ جي باوجود تباهي کي روڪڻ ممڪن نه ٿيو.هن حملي ۾ گهٽ ۾ گهٽ 12 ماڻهو پنهنجي جانين جو نذرانو ڏئي ويا. انهن مان زيتومير شهر جا ٽي ٻار به شامل هئا، جن جي عمريون 8، 12 ۽ 17 سال هيون. تصور ڪريو، انهن معصوم ٻارن جي والدين تي ڇا گذري هوندي جڏهن انهن پنهنجن پيارن کي وڃايو. 60 کان وڌيڪ ماڻهو زخمي ٿيا، جن مان ڪيترن جي حالت ڳڻتي جوڳي ٻڌائي پئي وڃي. اهي انگ اکر صرف نمبر نه آهن، پر انهن گهرن جون ڪهاڻيون آهن جيڪي هڪ لمحي ۾ اجڙي ويا.

هن حملي کان پوءِ جنهن ڳالهه سڀني کي حيران ڪيو، اها هئي ڊونلڊ ٽرمپ جو ردعمل. ٽرمپ، جيڪو ماضيءَ ۾ پيوتن سان سٺن لاڳاپن جي ڳالهه ڪندو رهيو آهي، هن ڀيري سخت لهجي ۾ سامهون آيو. هن پنهنجي سوشل ميڊيا پليٽفارم "ٽروٿ سوشَل” تي لکيو: "مون هميشه ولاديميئر پوتن سان سٺا لاڳاپا رکيا، پر ڪجهه ته ٿيو آهي، هو بلڪل پاڳل ٿي ويو آهي!” هن وڌيڪ چيو: "هو تمام گھڻن ماڻهن کي ماري رهيو آهي، ۽ مون کي هيءَ ڳالهه بلڪل پسند نه آئي.” ٽرمپ چيو ته هو پيوتن کي وڏي عرصي کان سڃاڻيندو آهي ۽ انهن سان سٺا تعلقات رهيا آهن، پر شهرن تي راڪيٽ وسائڻ ۽ ماڻهن کي مارڻ سندس لاءِ ناقابل قبول آهي. هن جا هي لفظ نه فقط سندس پراڻن موقفن کان بلڪل مختلف هئا، پر انهيءَ حقيقت جي نشاندهي به ڪندا آهن ته هي حملو ڪيترو سنگين هو جو ان شخص کي به متاثر ڪري ويو جيڪو اڳ ۾ پيوتن جي تعريف ڪندو هو.هي حملو صرف فوجي لحاظ سان اهم نه هو، پر ان جا انساني اثر به تمام گهڻاهئا.جڏهن اسان 12 هلاڪتن ۽ 60 کان وڌيڪ زخمين جي ڳالهه ڪندا آهيون، ته اهي فقط انگ نه آهن. اِهي اُهي ماءُ، پيءُ، ٻار ۽ دوست آهن، جيڪي هن جنگ جو شڪار بڻيا. زيتومير ۾ مارجي ويل ٻارن جي ڪهاڻي دل کي تڪليف ڏيندڙ آهي. انهن جي والدين جي ڏک جو تصور به مشڪل آهي.

بين الاقوامي برادري هن حملي جي سخت مذمت ڪئي. انساني حقن جي تنظيمن ان کي شهرين خلاف جارحيت قرار ڏنو، ۽ مغربي ملڪن روس خلاف وڌيڪ سخت قدمن جو اشارو ڏنو. هي حملو هن ٽن سالن کان هلندڙ جنگ ۾ هڪ نئون رخ ثابت ٿيو، جنهن يوڪرِين جي دفاعي سگهه کي به چئلينج ڪيو.هن حملي کان پوءِ ڪيترائي سوال اڀرن ٿا. ڇا هي جنگ هاڻ وڌيڪ شدت اختيار ڪندي؟ ڇا عالمي برادري يوڪرِين جي مدد لاءِ ڪو وڏو قدم کڻندي؟ يا ٽرمپ جهڙن اڳواڻن جي تنقيد روس جي روين ۾ ڪا تبديلي آڻيندي؟ انهن سوالن جا جواب ته وقت ئي ڏيندو، پر هڪ ڳالهه واضح آهي ته هن حملي ٻيهر جنگ جي انساني چهري کي سامهون آندو آهي.روس جو يوڪرِين تي هي فضائي حملو هڪ اهڙي حقيقت کي سامهون آندو آهي، جيڪا شايد اسين وساري ويٺا هئاسين. جنگ فقط فوجن ۽ هٿيارن جي راند نه آهي، پر ان جي پٺيان لکين زندگيون خطري ۾ پيل هونديون آهن. 25 مئي 2025 جو هي واقعو ھڪ احساس ڏياري ٿو ته امن ڪيترو قيمتي آهي. جيستائين هي تڪرار جاري رهندو، معصوم زندگيون خطري ۾ رهنديون، ۽ عالمي برادريءَ کي ان جي خاتمي لاءِ آواز اٿارڻو پوندو.

هن حملي کان پوءِ جنهن ڳالهه سڀني کي حيران ڪيو، اها هئي ڊونلڊ ٽرمپ جو ردعمل. ٽرمپ، جيڪو ماضيءَ ۾ پيوتن سان سٺن لاڳاپن جي ڳالهه ڪندو رهيو آهي، هن ڀيري سخت لهجي ۾ سامهون آيو. هن پنهنجي سوشل ميڊيا پليٽفارم "ٽروٿ سوشَل” تي لکيو: "مون هميشه ولاديميئر پوتن سان سٺا لاڳاپا رکيا، پر ڪجهه ته ٿيو آهي، هو بلڪل پاڳل ٿي ويو آهي!” هن وڌيڪ چيو: "هو تمام گھڻن ماڻهن کي ماري رهيو آهي، ۽ مون کي هيءَ ڳالهه بلڪل پسند نه آئي.” ٽرمپ چيو ته هو پيوتن کي وڏي عرصي کان سڃاڻيندو آهي ۽ انهن سان سٺا تعلقات رهيا آهن، پر شهرن تي راڪيٽ وسائڻ ۽ ماڻهن کي مارڻ سندس لاءِ ناقابل قبول آهي.

 

You might also like
Leave A Reply

Your email address will not be published.