آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ تازو ئي ايران جي سپريم ليڊر آيت الله علي خامنه اي کي جوهري معاهدي تي ڳالهين لاءِ دعوت ڏني آهي.هي پيشڪش اهڙي وقت ۾ سامهون آئي آهي جڏهن ايران ۽ مغربي ملڪن جي وچ ۾ لاڳاپا انتهائي مونجهاري جو شڪار آهن.ان دعوت جي پسمنظر ۾ ايران جي ردعمل، عالمي ۽ داخلي سياسي اثرن ۽ نتيجا دنيا تي ڪهڙا اثر ڇڏيندا اهو ته ايندڙ وقت ئي ٻڌائي سگهي ٿو، پر هي قدم واقعي امن ڏانهن هڪ نئون قدم ثابت ٿي سگهي ٿو يا ڪنهن نئين تڪرار جو سبب بڻجندو.
5 مارچ 2025 تي، ڊونلڊ ٽرمپ ايران جي سپريم ليڊر کي هڪ خط لکيو،جنهن ۾ هن جوهري پروگرام تي ڳالهين جي اميد ظاهر ڪئي.هن جو چوڻ هو ته جيڪڏهن ايران ڳالهين لاءِ تيار ٿي وڃي ته اهو ان لاءِ فائديمند هوندو، نه ته فوجي ڪارروائي ايران لاءِ تباهه ڪن ثابت ٿي سگهي ٿي.ٽرمپ جي هيءَ دعوت ان خيال تي ٻڌل آهي ته هڪ نئون معاهدو ايران کي پرامن ترقي جو موقعو مهيا ڪري سگهي ٿو.گذريل سالن ۾ ٽرمپ 2015 جي جوهري معاهدي مان دستبرداري ڪئي ۽ ايران تي سخت پابنديون لڳايون هيون جن جو مقصد ان جي تيل جي برآمدات کي محدود ڪرڻ هو. ان دٻاءُ واري پاليسي جي باوجود، ايران ڳالهين کان انڪار ڪري ڇڏيو هو، ۽ سپريم ليڊر خامنه اي آمريڪا جي پيشڪش کي "غير عقلمندانه” قرار ڏنو هو.هن دعوت جا اثر صرف آمريڪا ۽ ايران تائين محدود نه آهن.عالمي سطح تي، بين الاقوامي برادري، خاص ڪري يورپي ملڪن ۽ چين، هن سفارتي ڪوشش کي توجهه سان ڏسي رهيا آهن. ڪجهه عالمي سفارتي ادارا اميد ظاهر ڪري رهيا آهن ته جيڪڏهن گفتگو سنجيدگي سان ٿي سگهي ٿي ته ان سان علائقائي امن ۽ تعاون ۾ واڌارو اچي سگهي ٿو.خطي جي ٻين اهم ملڪن جهڙوڪ سعودي عرب ۽ اسرائيل جي پاليسين تي پڻ گهڻي نظر رکي پئي وڃي، ڇاڪاڻ ته انهن ملڪن جا ردعمل هن عمل جي ڪاميابي يا ناڪامي تي اثرانداز ٿي سگهن ٿا.آمريڪا ۾ هن قدم جا سياسي اثر به نمايان ٿي رهيا آهن.ڪجهه سياسي حامين هن دعوت کي بين الاقوامي امن لاءِ مثبت قدم سمجهي رهيا آهن، جڏهن ته مخالف ان کي عالمي حڪمت عملي ۾ تبديليءَ جي علامت قرار ڏئي رهيا آهن.ايران اندر به سياسي ڌرين جي وچ ۾ اختلاف موجود آهن،ڪجهه اصلاح پسند اڳواڻ هن دعوت کي معيشت جي بحالي ۽ بين الاقوامي لاڳاپن کي بهتر بڻائڻ جو موقعو سمجهي رهيا آهن،جڏهن ته سخت رويي وارا عنصر اڳواٽ نتيجن کي ڌمڪي طور ڏسي رهيا آهن.
جيڪڏهن ايران هن دعوت کي قبول ڪري ٿو، ته هيءَ جوهري پروگرام تي هڪ نئين معاهدي جي شروعات ٿي سگهي ٿي، جنهن سان خطي ۾ استحڪام ۽ امن ۾ اضافو اچي سگهي ٿو. پر جيڪڏهن ايران هن کي رد ڪري ٿو، ته تڪرار ۾ واڌ ۽ صورتحال جي وڌيڪ خراب ٿيڻ جا امڪان پيدا ٿي سگهن ٿا، خاص ڪري جڏهن آمريڪا ۽ اسرائيل ايران کي جوهري هٿيارن کان بچائڻ لاءِ فوجي ڪارروائي جون ڌمڪيون ڏئي چڪا آهن.ٽرمپ جي هيءَ دعوت هڪ اهم سفارتي ڪوشش آهي، پر ان جو نتيجو اڃا تائين غير يقيني آهي.
