صدر زرداري جي چين دوري جا خطي تي پوندڙ اثر

تحرير: رحمت الله ٻرڙو

آصف علي زرداري جي مفاهمتي پاليسيءَ کي ڪو قبول ڪري يا نه پر آصف علي زرداري دنيا آڏو مڃائي ورتو آھي.پاڪستان جي بهتر کان بهتر حڪمرانن ۾ آصف علي زرداريءَ جو شمار ايئن ڪري سگهجي ٿو ته هو سڃاڻپ پنهنجي رکي ٿو، سندس جو صبر ڪمال جو اٿس، جيئن هو پنهنجي مخالف کي مخالف سمجهي ٿو پر سياسي ڪردار طور هو مخالف کي به پنهنجو ڪرڻ ۾ دير ناهي ڪندو.چوڌري ڀائرن کان ويندي ميان برادران جي سياسي حڪومتي اتحاد کي ڏٺو وڃي يا وري سنڌ ۾ فنڪشنل ليگ جهڙي پارٽي ۽ پنهنجي سياسي مخالفن سان هڪ ٽيبل تي ويهڻ سندس ڄڻ ته کاٻي هٿ جي راند آھي. آصف علي زرداري هن وقت چين جي سرڪاري دوري تي ويل آھي، جتي پڻ چين ۽ پاڪستان وچ ۾ اهم معاهدا متوقع آھن. تجارت، اقتصادي، صنعتي، زراعت ۽ توانائيءَ جهڙن شعبن کان ويندي جديد ٽيڪنالوجي جهڙن شعبن ۾ اهم معاهدا ٿيندا. جنهن ۾ سي پيڪ جهڙو اهم گيم چئينجر معاهدو اهميت وارو هوندو،جنهن سان خطي ۾ پاڪستان جي اهميت پنهنجي جاءِ تي پر خود چين کي به سهڪار ملي پوندو.آصف علي زرداري پهرين صدارتي دور ۾ به سي پيڪ جهڙي منصوبي تي ڪردار ادا ڪيو هو ۽ هاڻي به سندس هي دورو اهم ثابت ٿيندو.ان سلسلي ۾ هيٺ ڪجهه ڳالهيون رکجن ٿيون.

چين- پاڪستان اقتصادي راهداري  هڪ وڏي پئماني جو ترقياتي منصوبو آهي، جيڪو پاڪستان ۽ چين جي وچ ۾ واپار، اقتصادي ترقي ۽ مواصلات کي مضبوط ڪرڻ لاءِ تيار ڪيو ويو آهي. هي منصوبو ”ون بيلٽ، ون روڊ“ جي حصي طور چيني صدر شي جن پنگ جي نئين سلڪ روڊ جي ويزن جو اهم حصو آهي، جيڪو نه صرف پاڪستان پر سموري ڏکڻ ايشيا ۽ وچ ايشيا لاءِ به وڏي تبديلي جو سبب بڻجي رهيو آهي.

صدر آصف علي زرداري پاڪستان جي انهن اڳواڻن مان هڪ آهن، جن چين سان مضبوط اقتصادي لاڳاپا قائم ڪرڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو. 2008 کان 2013 تائين پنهنجي دورِ صدارت دوران زرداري چين جا ڪيترائي دورا ڪيا ۽ ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ معاشي، واپاري، ۽ انفراسٽرڪچر جي منصوبن لاءِ بنياد رکيو. ان وقت پاڪستان کي اقتصادي بحرانن ۽ توانائي جي کوٽ جو مقابلو ڪرڻو هو، ۽ چين سان لاڳاپا مستحڪم ڪرڻ پاڪستان لاءِ نجات جو رستو بڻجي سگهي ٿي. زرداري جي ان دور ۾ ئي  سي پيڪ جهڙن منصوبن لاءِ ويچار شروع ڪيا ويا، جيڪي اڳتي هلي 2013 ۾ باضابطا طور معاهدي جي شڪل اختيار ڪري ويا.سي پيڪ منصوبو رڳو پاڪستان لاءِ نه، پر سڄي خطي جي اقتصادي مستقبل کي تبديل ڪرڻ جي صلاحيت رکي ٿو. هن  منصوبي ڪيترن ئي شعبن ۾ بنيادي تبديليون آنديون آهن، جن مان ڪجهه هي آهن.انفراسٽرڪچر جي ترقي،پاڪستان ۾ موٽر ويز، هاءِ ويز، ۽ ريلوي نظام بهتر ٿيو.گوادر بندرگاهه کي جديد بندرگاهه بڻايو ويو، جيڪو وچ ايشيا ۽ آفريڪا سان واپار لاءِ نئون رستو مهيا ڪري ٿو. سي پيڪ تحت ڪوئي هائيڊرو، ونڊ، ۽ سولر توانائي جا منصوبا مڪمل ڪيا ويا.توانائي جي کوٽ گهٽجڻ لڳي،جيڪو صنعتي پيداوار ۽ روزگار جي موقعن لاءِ مثبت ثابت ٿيو.

واپار ۽ معيشت تي اثر، پاڪستان ۽ چين وچ ۾ واپار وڌيو، جنهن سبب پاڪستان جي برآمدات کي فائدو مليو.سيڙپڪاري وڌڻ سان ننڍن ۽ وڏن ڪاروبارن کي هٿي ملي.اسٽريٽجڪ ۽ جيوپوليٽيڪل اهميت، سي پيڪ پاڪستان کي چين، وچ ايشيا، ۽ روس تائين رسائي جو اهم دروازو بڻائي ڇڏيو.هندستان ۽ آمريڪا کي سي پيڪ تي اعتراض رهيو، ڇو ته اهو منصوبو چين ۽ پاڪستان کي گڏجي خطي ۾ مضبوط ڪري رهيو هو.

چين جي سيڙپڪاري ۽ پاڪستان لاءِ موقعا، چين سي پيڪ ذريعي پاڪستان ۾ اربين ڊالر سيڙپ ڪري رهيو آهي، جنهن سان نه صرف نيون نوڪريون پيدا ٿيون، پر ٽيڪنالاجي جي منتقلي به ممڪن ٿي. پاڪستان جو نوجوان طبقو چيني ڪمپنين سان ملائي جديد مهارتون حاصل ڪري رهيو آهي، جيڪو مستقبل ۾ معيشيت لاءِ مثبت ثابت ٿيندو. نتيجن سي پيڪ منصوبو بلاشڪ پاڪستان ۽ خطي لاءِ هڪ گيم چينجر آهي، جيڪو معاشي، واپاري، ۽ اسٽرٽيجڪ لحاظ سان اهم تبديليون آڻي رهيو آهي. صدر آصف علي زرداري جي چين سان لاڳاپا مضبوط ڪرڻ جي حڪمت عملي ان ترقياتي منصوبي لاءِ بنياد جو ڪم ڪيو. هاڻ ايندڙ حڪومتن جي ذميواري آهي ته سي پيڪ جي مڪمل نفاذ، سيڪيورٽي، ۽ مقامي صنعتن کي فائدو ڏيڻ لاءِ بهتر پاليسيون جوڙين. جيڪڏهن سي پيڪ کي صحيح طريقي سان اڳتي وڌايو ويو، ته پاڪستان خطي جي وڏي معاشي قوت بڻجي سگهي ٿو.

 

 

 

 

You might also like
Leave A Reply

Your email address will not be published.