پندرهن آگسٽ ٻه هزار پنجويهه تي آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ ۽ روسي صدر ولاديميـر پيوٽن جي الاسڪا ۾ ٿيل ملاقات عالمي سياست ۾ هڪ اهم اڳڀرائي قرار ڏني پئي وڃي. هيءَ ملاقات جوائنٽ بيس ايلمينڊورف – رچرڊسن جي فضائي اڏي تي لڳ ڀڳ ٽن کان چار ڪلاڪن تائين جاري رهي. ٻنهي اڳواڻن جي وچ ۾ بنيادي ڳالهه ٻولهه جو موضوع يوڪريني جنگ هو، پر ملاقات جي پڄاڻيءَ تي ڪو به باضابطه معاهدو سامهون نه اچي سگهيو. گفتگو ۾ جنگ بندي، سرحدي مسئلن ۽ يوڪرين لاءِ سلامتيءَ جي ضمانتن تي ڳالهايو ويو. ٽرمپ جو چوڻ هو ته ”ڪجهه اڳڀرائي ٿي آهي“ پر تفصيل ظاهر نه ڪيا. پيوٽن زور ڏنو ته جنگ جي جڙن کي ختم ڪرڻ بنا پائيدار امن ممڪن نه آهي. ٽرمپ اعلان ڪيو ته هو جلد يوڪريني صدر ولاديميـر زيلنسڪي سان به ڳالهائيندو ۽ شايد سه فريقي ملاقات جو به بندوبست ٿئي. پيوٽن پنهنجي موقف کي ورجائيندي چيو ته روس طرفان قبضي هيٺ آيل علائقن تي حاڪميت جي تسليم ڪرڻ بنا امن ممڪن نه آهي.
الاسڪا جي چونڊ به اهميت رکي ٿي. هڪ طرف تاريخي لحاظ سان الاسڪا اڳ روس جو حصو هو، جنهن کي 1867ع ۾ آمريڪا خريد ڪيو، ٻئي طرف اهو روس کان رڳو بئـرنگ آبناءِ ذريعي الڳ آهي، جيڪا فقط 55 ميل آهي. ان ڪري پيوٽن لاءِ سفر به آسان ٿيو. ملاقات فوجي اڏي تي ٿي، جتي پيوٽن کي ريڊ ڪارپٽ استقبال مليو. اهو منظر عالمي سطح تي ان پيغام سان ڳنڍيو ويو ته روس کي مڪمل طور نظرانداز ڪرڻ ممڪن ناهي، جيتوڻيڪ جنگ سبب اولهه کيس ڌار رکيو آهي.هن ملاقات دوران به يوڪريني شهرن ۾ ڊرون حملا ۽ فضائي الرٽ جاري رهيا، جيڪي جنگ جي شدت کي ظاهر ڪن ٿا. ان هوندي به ٻنهي اڳواڻن جو هڪ ميز تي ويهڻ دنيا لاءِ اميد جو اشارو آهي. آمريڪي ۽ روسي وفدن ۾ اعليٰ سطح جا وزير ۽ صلاحڪار شامل هئا، پر صحافين کي سوال ڪرڻ جو موقعو نه ڏنو ويو.
سياسي تجزيه نگارن موجب، هيءَ ملاقات پيوٽن لاءِ پي آر ڪاميابي هئي، ڇو ته هن کي عالمي سطح تي ٻيهر پنهنجي حيثيت ڏيکارڻ جو موقعو مليو، جڏهن ته ٽرمپ لاءِ هي ملاقات پنهنجي چونڊ مهم ۾ ڪيل دعويٰ، يعني ”يوڪريني جنگ 24 ڪلاڪن ۾ ختم ڪندس“، کي جزوي طور عملي شڪل ڏيڻ جي ڪوشش هئي. البت ٻنهي لاءِ سڀ کان وڏو چئلينج اهو رهيو ته امن لاءِ حقيقي معاهدو ڪيئن طئي ٿئي.الاسڪا ۾ ٿيل ڳالهين کان پوءِ هاڻي ماسڪو ۾ ايندڙ اجلاس جا امڪان روشن ڪيا ويا آهن. سفارتي ذريعن موجب، ان اجلاس ۾ شايد زيلنسڪي کي به شامل ڪيو وڃي، ۽ يورپي اڳواڻن کي به ويجهي رستي تي رکيو ويندو. جيڪڏهن اهڙو قدم کنيو ويو، ته اهو جنگ جي خاتمي لاءِ هڪ اهم مرحلو ثابت ٿي سگهي ٿو.هي ملاقات نه رڳو سياسي پر اقتصادي لحاظ کان به اهميت رکي ٿي. جنگ جي ڊگهي ٿيڻ سان توانائيءَ جي مارڪيٽن ۾ بيچيني آهي، جڏهن ته يورپ ۽ آمريڪا کي به قيمتن ۾ واڌ جو دٻاءُ آهي. جيڪڏهن روس-آمريڪا ڳالهين مان ڪو مثبت نتيجو نڪتو، ته ان جا اثر عالمي مارڪيٽن ۽ اقتصادي استحڪام تي به پوندا.مختصر اهو ته الاسڪا ۾ ٽرمپ – پيوٽن ملاقات بي شڪ هڪ اهم سفارتي سنگ ميل هئي. جيتوڻيڪ ڪو به جنگ بنديءَ جو معاهدو طئي نه ٿي سگهيو، پر مستقبل ۾ ڳالهين جي راهه کلي وئي. روس – آمريڪا لاڳاپن ۾ هاڻي هڪ نئين سياسي فضا پيدا ٿي آهي، جيڪا جيڪڏهن صحيح رخ اختيار ڪري، ته يوڪرين جنگ جي خاتمي لاءِ بنياد بڻجي سگهي ٿي. دنيا جون اکيون هاڻي ماسڪو اجلاس تي مرڪوز آهن، جتي امن يا ٻيهر ٽڪراءُ ٻنهي جا امڪان موجود آهن.
جيتوڻيڪ ڪو به جنگ بنديءَ جو معاهدو طئي نه ٿي سگهيو، پر مستقبل ۾ ڳالهين جي راهه کلي وئي. روس – آمريڪا لاڳاپن ۾ هاڻي هڪ نئين سياسي فضا پيدا ٿي آهي، جيڪا جيڪڏهن صحيح رخ اختيار ڪري، ته يوڪرين جنگ جي خاتمي لاءِ بنياد بڻجي سگهي ٿي. دنيا جون اکيون هاڻي ماسڪو اجلاس تي مرڪوز آهن، جتي امن يا ٻيهر ٽڪراءُ ٻنهي جا امڪان موجود آهن.
