چين جي سفارتي ڪوششن سان فلسطين جي گروپن ۾ اتفاق ٿي ويو آھي.ھن کان اڳ چين وچ اوڀر ۾ سعودي عرب ۽ ايران ۾ پڻ سرچاءُ ڪرائڻ ۾ اھم ڪردار ادا ڪيوھو.اھڙي ريت چين جو وچ اوڀر جي سياست ۾ ڪردار اھم بڻجي رھيو آھي.
حماس ۽ فتح سميت چوڏهن فلسطيني گروپن جنگ کان پوءِ فلسطين لبريشن آرگنائيزيشن (پي ايل او) تحت ”عبوري مفاهمتي حڪومت“ قائم ڪرڻ تي اتفاق ڪيو آهي.فلسطيني گروپن اهڙو اعلان بيجنگ ۾ ڳالهين کانپوءِ هڪ گڏيل بيان ۾ ڪيو. آھي
چين جي راڄڌاني بيجنگ ۾ فلسطيني سياسي گروپن جي اجلاس ۾ ڪيل ان فيصلي کي غير معمولي اڳ ڀرائي قرار ڏنو پيو وڃي. ٻن ڏينهن جي ڳالهين کان پوءِ اڱاري تي جاري ڪيل هڪ بيان ۾، فلسطيني گروپن ”هڪ جامع قومي اتحاد “ تي اتفاق ڪيو، جنهن ۾ فلسطيني لبريشن آرگنائيزيشن (پي ايل او) جي پليٽ فارم تان سڀئي فلسطيني گروپ شامل ڪيو ويندو ۽ گڏيل قومن جي قراردادن مطابق گڏوگڏ واپسي جي حق يقيني بڻائڻ بابت ٺھراءُ نمبر 194 جي مطابق هڪ آزاد فلسطيني رياست جي قيام تي اتفاق ڪيو ويو آھي،جنھن جي گادي جو ھنڌ يروشلم ھوندو. گڏ ٿيل فلسطيني گروپن غزه ۾ اسرائيل جي ”نسل ڪشي“ کي روڪڻ لاءِ ”متحد قومي ڪوشش“ تي به اتفاق ڪيو ۽ فلسطينين کي پنهنجي زمين مان بي دخل ڪرڻ جي ڪوششن جي مزاحمت ڪرڻ تي اتفاق ڪيوآھي.
چين جي ميزباني ھيٺ انهن ڳالهين ۾ فتح تحريڪ، حماس موومينٽ، فلسطيني فرنٽ فار دي لبريشن آف فلسطين (PFLP)، ڊيموڪريٽڪ فرنٽ فار دي لبريشن آف فلسطين (DFLP) ۽ ٻين ڪيترن ئي فلسطيني گروپن شرڪت ڪئي. اپريل جي شروع ۾ هڪ چيني پرڏيهي وزارت جي ترجمان چيو ھو ته فتح ۽ حماس جي نمائندن بيجنگ ۾ صلاح مشورو ڪيو آھي ۽ سرچاءُ وارين ڳالھين کي اڳتي وڌائڻ تي اتفاق ڪيو آھي.اپريل ۾ ٿيل ڳالھين کان اڳ انھن گروپن وچ فيبروري ۾ ماسڪو ۾ پڻ ملاقات ٿي ھئي.
چيني پرڏيهي وزير وانگ يي، جي حوالي سان ٻڌايو آهي ته فلسطيني سياسي ڌڙا هڪ عبوري مفاهمتي حڪومت قائم ڪرڻ تي اتفاق ڪيو آهي. وانگ يي، 14 فلسطيني گروپن وچ ۾قومي مفاهمت جي عبوري حڪومت قائم ڪرڻ تي ٿيل اتفاق کي ساراھيو آھي.
"بيجنگ پڌرنامي” ۾ دستخط ڪرڻ بعد چين چيو تھ گڏجاڻي ۾ جنگ جي خاتمي بعد غزه تي حڪمراني جي حوالي سان هڪ عبوري مصالحتي حڪومت جي قيام جو ٺاھ ٿيو آهي.” چيني پرڏيهي وزير جو چوڻ ھو تھ جيتوڻيڪ هي مفاهمت فلسطيني گروپن جو اندروني معاملو آهي پر عالمي برادري جي حمايت کان سواءِ اھو حاصل نٿو ٿي سگھي.
گذريل ڪجهھ وقت کان ترڪي.الجزائر ۽ مصر ۾ پڻ اھڙي فلسطيني گروپن ۾ اھڙي قسم جون گڏجاڻيون ٿيون آھن،پر انھن ۾ ڪا اڳڀرائي نھ ٿي سگھي ھئي.
واضح رهي ته والاريل اولھه جي ڪناري ۽ غزھ جي پٽي جي علائقن ۾ فتح ۽ حماس جي وچ ۾ سخت اختلافن سبب جون 2007 کان وٺي سياسي طور تي اھي ورهايل آهن.
حماس 2006 جي قانون ساز چونڊن ۾ اڪثريت حاصل ڪئي. ان کان پوءِ غزه جي پٽي جو ڪنٽرول سنڀاليو ھو، جڏهن ته فتح تحريڪ فلسطيني اٿارٽي کي سنڀاليندي آهي، جنهن ان جو جزوي انتظامي ڪنٽرول آهي وڌيڪ اختيار ۽ قبضو اسرائيل جو آھي.
