ڊينگي وائرس هن وقت دنيا ۾ تيزيءَ سان پکڙجندڙ مڇرن ذريعي ٿيندڙ بيمارين مان هڪ قسم جي آهي، هر سال پاڪستان ۽ ڏکڻ ايشيا جي ٻين ملڪن ۾ هزارين ماڻهو هن بيماري ۾ مبتلا ٿين ٿا ۽ انهن مان وڏو انگ موت جو شڪار پڻ ٿين ٿا. ڊينگي وائرس کي عام طور تي Break bone fever مطلب هڏا ڀڃيندڙ بخار چيو ويندو آھي ڇاڪاڻ ته اهو وائرس جسم ۾ سخت جسماني سور ۽ ٿڪاوٽ پيدا ڪري ٿو ڊينگي مڇر عام مڇر کان قد ۾ وڏو هوندو آهي ۽ هن جي جسم تي ڪارا ۽ ڳاڙها پٽا هوندا آھن ڊينگي جي بيماري خاص ڪري ايڊيز ايجپٽي (Aedes aegypti) مادي مڇر جي چڪ سبب ٿئي ٿي.
ماهرن موجب ڊينگي کان بچڻ لاءِ ماڻهن ۾ آگاهي ۽ احتياطي قدم تمام ضروري آهن، هن وائرس جا چار مختلف قسم ٿيندا آھن جن مان DENV_2 ۽ DVNV_3 قسم خاص طور تي وڌيڪ خطرناڪ ٿي سگهن ٿا. اهي چار ئي وائرس انسان جي جسم ۾ بخار پيدا ڪن ٿا پر ڊينگي وائرس جي هر قسم جي شدت ڌار ڌار هوندي آهي ۽ هڪ ئي ماڻهو کي چار ڀيرا به ڊينگي وائرس ٿي سگهي ٿو ڇو ته جيڪڏهن ڪنهن ماڻهو کي هڪ چڪر وائرس ٿئي تو ته انهي جو جسم صرف خاص قسم خلاف مدافعت پيدا ڪري ٿو، پر ٻين قسمن کان تحفظ حاصل نٿو ٿئي ۽ ماهرن جي تحقيق ٻڌائي ٿي ته DENV-2 وائرس جو سڀ کان جو خطرناڪ قسم آهي جيڪو خاص ڪري پاڪستان ۾ ملي ٿو هن وائرس جون ٻه خطرناڪ صورتون آهن:
ڊاڪٽرن جو چوڻ آھي ته ڊينگي وائرس کان بچاءَ لاءِ گهر ۽ ڀرپاسي جو بيٺل پاڻي فوري طور تي ختم ڪيو درين ۽ کلين جاين تي ڄاريون لڳايون وڃن مڇر مار اسپري جو باقاعدي سان استعمال ڪيو وڃي ۽ ٻاهر نڪرڻ وقت ڊگها ۽ ڍڪيندڙ ڪپڙا پائڻ گهرجن ۽ جٿي به بيٺل پاڻي هجي ان کي فوري طوري ختم ڪرڻ گهرجي جيئن گهر جون ڇتيون ڀرپاسي ۾ بيٺل پاڻي ۽ گهر ۾ سانجهين مهل مڇر مار اسپري يا جليبي ٻارڻ گهرجي جيئن مري وڃن وغيره، انهن سادن احتياطن سان نه رڳو ڊينگي پر مليريا جهڙيونن ڪيترين ئي بيمارين کان بچا ڪري سگهجي ٿو.
ڊاڪٽرن موجب ڊينگي جي متاثر ٿيل مريض کي واٽر ڊيي هائڊريشن(Water dehydration) ٿيندي آهي جنهن ۾ ان جي جسم اندر پاڻي جي تمام گهڻي ضرورت هوندي آھي انهيءَ مريض کي پاڻي، تازا جوس پيارا وڃن،جيئن پاڻي جي گهٽتائي پوري ٿي سگهي.
۽ ﷲ پاڪ طرفان مليل لاتعداد نعمتن مان هڪ نعمت پپيتو ڦل پڻ آھي ميڊيڪل سائنس مطابق پپيتو ڦل کائڻ سان اميون سسٽم ۾ بهتري اچي ٿي ۽ هاضمي نظام جي کي بهتر ڪري ٿو ۽ پپيتي ۾ وٽامن B جو ڪمپليڪس ۽ فولڪ اسيڊ وٽامن A ڪيلشم ۽ پوٽاشيم زياده هوندو آھي۔ ان ۾ ڀرپور وٽامنس ۽ جي ڪري انهن کي سپر فوڊ چيو ويندو آهي، ڊاڪٽرن جو چوڻ آھي ته جيڪڏهن معاشرو گڏجي احيتاطي تدابيرون تي عمل ڪري ته جان ليوا بيماري کي وڏي حد تائين روڪي سگهجي ٿو.
