پاڪ- امريڪا لاڳاپا: آمريڪا جي پاليسي ۾ وڏي تبديليءَ جو فيصلو؟

تحرير: زاهد حسين

پاڪستان ۽ آمريڪا جي لاڳاپن ۾ نمايان سرد مهريءَ باوجود، ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ لاڳاپا مڪمل طور ختم نه ٿيا آهن. موجوده آمريڪي حڪومت، خاص طور تي صدر ٽرمپ پاڪستان بابت ڪڏهن به گهڻي دلچسپي ظاهر نه ڪئي آهي، پر گذريل ڪجهه وقت کان ڏسڻ ۾ آيو آهي ته واشنگٽن پاڪستان سان پنهنجا لاڳاپا ٻيهر بحال ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي. اهو عمل ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ وڌندڙ عدم اعتماد ۽ افغانستان بابت پريشانين جي پس منظر ۾ وڌيڪ اهميت رکي ٿو.

2021ع  ۾ آمريڪا جي افغانستان مان اڻ سڌي ۽ غير منظم واپسيءَ بعد، ٻنهي ملڪن جي لاڳاپن ۾ سخت ڇڪتاڻ پيدا ٿي. طالبان سان ڳالهين کان وٺي، افغانستان مان نڪرڻ تائين، آمريڪا هميشه پاڪستان جي مدد حاصل ڪندو رهيو، پر بعد ۾ آمريڪي حڪومت پاڪستان تي تنقيد ڪئي ته هن طالبان کي طاقت ۾ آڻڻ لاءِ اهم ڪردار ادا ڪيو. ان کانسواءِ پاڪستان جي اندروني پاليسين ۽ چين سان ويجهي لاڳاپن بابت به واشنگٽن ۾ خدشا موجود رهيا. پر هاڻي حالتون ڪجهه تبديل ٿينديون پيون نظر اچن. آمريڪي انتظاميا هڪ ڀيرو ٻيهر پاڪستان کي سفارتي سطح تي ويجهو آڻڻ جي ڪوشش ڪري رهي آهي. تازو ئي واشنگٽن ۾ آمريڪي پرڏيهي وزارت جي اعليٰ عملدارن، خاص طور تي ڊونلڊ لو، پاڪستان بابت نرم لهجو اختيار ڪيو آهي. اها ئي شخصيت هئي، جنهن تي اڳوڻي وزيراعظم عمران خان الزام هنيو ته هو حڪومت جي تبديليءَ لاءِ سازش جو حصو رهيو. پر هاڻي ساڳئي عملدار پاران پاڪستان جي اهميت کي تسليم ڪيو ويو آهي.

تازو پاڪستاني پرڏيهي سيڪريٽري جي واشنگٽن دوري دوران، ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ لاڳاپن کي نئين سر ترتيب ڏيڻ لاءِ ڳالهه ٻولهه ڪئي وئي. هن دوري دوران اقتصادي، توانائي، سيڪيورٽي، دهشتگردي خلاف ڪاررواين ۽ افغانستان بابت پاليسين تي تفصيل سان ڳالهيون ٿيون. هن ڳالهه مان واضح ٿيو ته واشنگٽن پاڪستان سان لاڳاپا صرف افغانستان يا دهشتگردي جي مسئلي تائين محدود نه رکڻ چاهي ٿو، پر ان جو دائرو وڌائي رهيو آهي.

آمريڪا جي طرفان پاڪستان سان لاڳاپن کي نئون رخ ڏيارڻ جي ڪوشش، اصل ۾ خطي ۾ چين جي اثر کي محدود ڪرڻ جو حصو آهي. آمريڪا پاڪستان کي چين جي مڪمل ويجهڙائي مان ڪڍڻ چاهي ٿو. خاص طور تي جڏهن چين، پاڪستان ۾ سي پيڪ تحت وڏي پيماني تي سيڙپڪاري ڪري رهيو آهي. ان کانسواءِ روس سان پاڪستان جي وڌندڙ ويجهڙائين بابت به آمريڪا جي اندر خدشا موجود آهن.واشنگٽن اهو به چاهي ٿو ته پاڪستان، ڀارت سان پنهنجا لاڳاپا بهتر بڻائي. تازو ئي ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ بئنڪنگ چينلز کولڻ، واپار جي واڌاري ۽ سڌي فلائيٽس بابت تجويزون سامهون آيون آهن، جيڪي واشنگٽن جي دٻاءَ جو نتيجو آهن. پر پاڪستان جي اندروني سياسي بحران ۽ عدم استحڪام ان قسم جي قدمن ۾ رڪاوٽ بڻجي رهيا آهن.

ان کانسواءِ، آمريڪا کي اها به ڳڻتي آهي ته پاڪستان جي اندر دهشتگردي ٻيهر اسرڻ لڳي آهي، خاص طور تي افغانستان جي سرحدن سان لڳندڙ علائقن ۾ ٽي ٽي پي (تحريڪ طالبان پاڪستان) جي واڌاري بابت آمريڪا گهڻي پريشانيءَ ۾ آهي. آمريڪا چاهي ٿو ته پاڪستان، افغان طالبان تي دٻاءُ وجهي ته هو ٽي ٽي پي کي روڪ ڪن.واشنگٽن جي پاليسيءَ ۾ هن تبديلي جو هڪ ٻيو اهم سبب، چين-آمريڪا جي وڌندڙ مقابلي جو عالمي پس منظر به آهي. آمريڪا، چين جي عالمي اثر کي گهٽائڻ لاءِ هندستان، جاپان، آسٽريليا سميت ٻين ملڪن سان اتحاد وڌائي رهيو آهي. ان تناظر ۾ پاڪستان جو جغرافيائي اهميت وارو ڪردار ٻيهر اهم بڻجي ويو آهي. پر سوال هي آهي ته ڇا پاڪستان آمريڪا جي هن نئين پاليسيءَ مان فائدو وٺي سگهي ٿو؟ ڇا پاڪستان پنهنجون پاليسيون بين الاقوامي تناظر ۾ ترتيب ڏئي سگهي ٿو؟ موجوده سياسي انتشار، معاشي بحران ۽ اندروني تڪرار ان سلسلي ۾ وڏي رڪاوٽ بڻيل آهن. تنهن هوندي به، آمريڪا پاران لاڳاپا بهتر ڪرڻ جي اشاري، پاڪستان لاءِ هڪ نئين موقعو ثابت ٿي سگهن ٿا، بشرطيڪ پاڪستان جي اسٽيبلشمينٽ ۽ سياسي قيادت ويزن ۽ استحڪام جو مظاهرو ڪن. ڇاڪاڻ⁠ته واشنگٽن جي اعتماد لاءِ صرف سفارتي ملاقاتون ڪافي نه آهن، پر لاڳاپن کي مضبوط ڪرڻ لاءِ اعتماد جو ماحول ۽ پاليسين جو تسلسل ضروري آهي.

 

You might also like
Leave A Reply

Your email address will not be published.