عرب ليگ سن 1945ع ۾ ۽ اسرائيل سن 1948ع ۾ قائم ٿيو. مطلب 80 ورهين وارو عرب ليگ، اسرائيل کان عمر ۾ ٽي ورهيه وڏو آهي. ٻڌڻ ۾ آيو آهي ته عرب ليگ جا ڏند ٽن ورهين جي عمر ۾ ئي ڪري پيا هئا ۽ پوءِ پختا ڏند ئي نه ٿيا، تنهنڪري پوءِ ان جو گذر مصنوعي ڏندن تي هلي رهيو آهي. اکيون بد کان محفوظ رهن پر عرب ليگ جا 22 پٽ ضرور آهن، پر ڪنهن ڪم جا نه. لڳي ٿو اهي زندگي نٿا گذارين، پر زندگي ئي انهن کي گذاري ٿي. انهن جا پٽ نوجوانيءَ ۾ به پاڙيسري يا آسپاس وارن بدمعاشن کان مار کائيندا رهيا ۽ اڄ يادن جو اهو حال آهي جو ڪهڙو ڪڏهن ڌپ هڻي روانو ٿيو، خبر ئي نه پوي.
اِنهيءَ ڪري عرب ليگي خاندان جي روزمره جو ڪم ڪار ٽئين نسل جي هٿن ۾ اچي ويون آهي. پوٽن وٽ اڳئين نسل جي ڀيٽ ۾ ٿورو وڌيڪ پيسو ضرور آهي، پر ڪنجوس آهن عرب ليگ جي ننڍي ڀيڻ ’او آءِ سي‘ آهي. هاڻي خوش قسمتي سان ان جي عمر به 56 ورهيه ٿي وئي آهي. چئبو ته ان جا 57 ناتا آهن، پر مٿاڇري طاقت شايد انهن لاءِ ئي پيدا ڪئي وئي هجي. ٻُڌڻ جي ڳالهه آهي ته انهن مان ڪو اوچتو اٿي هٿ سان پاڻي پي وٺي پر اميد گهٽ آهي.
سڀ جا سڀ چرب زبان ۽ قصه گو آهن، اهڙا جو ٻڌندڙ حيران ٿي وڃي. ابن ڏاڏن جي پرستي ۾ انهن جو جواب نٿو ملي. اسان جا وڏا اهڙا هئا، اهو ڪيو، اهو فتح ڪيو، انهيءَ قوم کي ماتحت ڪيو، سائنس ۾ ائي ڪم ڪيو، تصويرڪاري ۾ اهو شاهڪار، حڪمت ۾ اهو انقلاب وغيره وغيره. پر ڪنهن ماڻهوءَ کان ڪو پڇي ته تون پاڻ ڪير آهين؟ تون پنهنجن ابن ڏاڏن جي شان جو ڪيترو خيال رکين ٿو، انهن جو ورثو تون ڪيترو اڳتي وڌايو؟ تنهن تي اهي پنهنجي مجبوريون پيش ڪندا ۽ مظلوميت اهڙي نرم لهجي ۾ بيان ڪندا جو ٻڌندڙ جي به هجي بند ٿي وڃي ۽ آسمان به ڳوڙها وجهي ڇڏي. جيڪڏهن اهي 57 ماڻهو ڪنهن تقريب تي گڏ ٿي وڃن ته سندن جوش ۽ گفتگو اهڙي آهي جو سامهون والارو ئي مدهوش ٿي وڃي. لفظن سان اهڙي وهڪري سان جنگ ڪئي وڃي جو آسمان ڪٽي پوي. تقرير اهڙي شاندار ته دشمن به قبر مان اٿندو محسوس ٿئي.
اهي 57 ماڻهو جيڪڏهن چاهن ته بيڪار خرچ بچائڻ لاءِ اڄ جي سستي ۽ پائيدار ٽيلي ڪانفرنسنگ ٽيڪنالاجي وسيلي به اها بيڪار مشق آساني سان ڪري سگهن ٿا. پر گڏجي ڪجهه ڏينهن هڪ جاءِ تي رهڻ، ڪچهريون ڪرڻ، ڊاڙون هڻڻ جا پنهنجا مزا ۽ فائدا آهن. مثال طور ڪنهن ٽئين جي غيبت ٿي سگهي ٿي، نون فوجي رانديڪن بابت ڄاڻ ملندي، ڪاروبار ۽ سيڙپڪاري جا موقعا بي پرواهي سان ڳالهايا ويندا، جنهن ڀاءُ جو هٿ ٿورو تنگ هجي اهو ڪنهن مالدار ڀاءُ کي پاسي ڪڍي خرچ لاءِ لفظن ۾ مدد گهري سگهي ٿو وغيره. چئڻ لاءِ ته هن بابت وڌيڪ گهڻو ڪجهه آهي، پر پوءِ عرب ليگ ۽ او آءِ سي جي ٽين پوپلر ڀيڻ خليف تعاون ڪائونسل يعني جي سي سي جو ذڪر ٿيندو.
ان جي ولادت سن 1981ع ۾ ٿي. 44 ورهين واري جي سي سي جا ماشاءَالله ڇهه پٽ آهن. سڀئي انرجي ۽ واپار جي دنيا ۾ نمايان آهن. انهن جو ڪاروبار آمريڪا کان وٺي انڊونيشيا تائين پکڙيل آهي.
جي سي سي جا سڀ پٽ کل دل ۽ کليل هٿ وارا آهن. ڀلي سوڊان جهڙو غريب رشتيدار اچي يا ٽرمپ جهڙو دنيا جو امير وڏو آدم، انهن جي در کان ڪوبه مايوس نه موٽي ٿو. دشمن به انھن کان مايوس نٿو نڪري، ڀلي اهو دشمن اسرائيل ڇو نه هجي. سڀ ڀاءُ مهانگا مهانگا بندوقون، قيمتي تلوارون ۽ گھوڙا گڏ ڪرڻ جا شوقين آهن، پر اهي جنگ لاءِ نه پر شڪار يا رسمي تقريبن لاءِ ماڻھن اٽرايو ڪري رکندا آهن. اڪثر ته هڪ حسد ڪندڙ ته ايتري ڪهاڻي جڙي ڇڏي ته وڏن ۽ ننڍن ڀاءَ کي رزميه موسيقي سان ايترو پيار آهي جو هڪ دفعو انهن ٻن تلوارن کي جوڙي هڪ چمٽو ٺاهيو هو. سير سپاٽي، شڪار ۽ دان پردان کان پوءِ ايترو پيسو بچي وڃي ٿو جو سمجھه ۾ ئي نٿو اچي هاڻي ڇا ڪجي. تنهنڪري اڄڪلهه هڪ نئون مشغلو هٿ آيو آهي يعني شطرنج. پنهنجو ئي پيادو پنهنجي ئي رخ تي ڀڙايو، رخ منجھان ٻئي جو وزير ڦاسيو، ڪنهن کي ٻه ۽ اڌ گهر موکيائين ته ڪنھن کي پيادل ئي مارايو ويو.
منشي پريم چند جي ڪهاڻي ’شطرنج جو رانديگر‘ کي سن 1977ع ۾ فلمائي ڇڏيو هو. ڪهاڻي جو خلاصو اهو آهي ته 19هين صديءَ ۾ ايسٽ انڊيا ڪمپني هڪ هڪ علائقو ڳري رهي هئي ۽ اودھ جا ٻه نواب زاده پنهنجي پنهنجي دنيا ۾ خوش و خرم بساط بيهره پهچائي هڪ ٻئي کي مات ڏيندا رهن پيا. ۽ هڪ ڏينهن بساط ئي الٽي پئي. اڄ جيڪڏهن شطرنج جي رانديگر جو ريميک ٺاهيو وڃي ته ممڪن آهي ته جي سي سي مان ڪو سرمايو فراهم ڪندڙ باآساني ملي وڃي. پر هڪ ڳالهه ته مڃڻي پوندي. ڀلي عرب ليگ هجي، او آءِ سي هجي يا جي سي سي، ٽيِئي هڪ ئي دعا تي سدائين متفق رهيون آهن: ته اسرائيل جيڪو به ڪري رهيو آهي، سٺو نه ڪري رهيو آهي. خدا ان کي سٺي هدايت ڏي يا وري ان جي ڊگهڙي رسي کي ڇڪي هٽي.
