ڪراچي(مدثر نظر سنگراسي) سياسي عدم استحڪام رياست جو پيڇو ڇڏڻ لاءِ تيار ناهي،مصالحت پسندي اسان جي مزاج مان ئي ختم ٿي وئي آهي،انتهاپسندي ۽ دهشت گردي ختم ٿيڻ جو نالو نه پئي وٺي، جٿن جي ذريعي رياست کي بليڪ ميل ڪرڻ جو سلسلو جاري آهي، اهو ئي سبب آهي ته پي ٽي آءِ پشاور موڙ بدران ڊي چوڪ وٽ اچڻ لاءِ بضد آهي،پي ٽي آءِ ۽ حڪومت پلس اسٽيبلشمينٽ وچ ۾ ڳالهين جو سلسلو وچ ۾ ڪڏهن ڪڏهن شروع ٿيندو آهي پر اهو به يا پي ٽي آءِ جي نادانين ،غيردانشمنداڻن فيصلن يا حڪومتي عهديدارن جي طنزيه يا زهريلن بيانن جي ور چڙهي ناڪامي جي ”کوهه“ ۾ ڪري پوي ٿو،هر ٻئي ٽئين هفتي ڌرڻن جي سياست سان مجموعي طور تي ملڪ جو ٻاهرين دنيا ۾ تشخص خراب ٿي رهيو آهي، اها ڳالهه ڪير سمجهڻ لاءِ تيار ناهي، هن بحراني ڪيفيت ۾ مجموعي طور تي سياست هارائي رهي آهي ۽ ”طاقتور“کٽي رهيا آهن، سياسي جماعتن جو ڪنهن حل تي نه پهچڻ ۽ مصالحت جي ڪا سنجيده ڪوشش نه ٿيڻ سبب سياستدانن جو ڪردار گهڻو ڪمزور ٿي چڪو آهي، رياستي ادارن سياستدانن کان فيصلا ڪرائڻ بدران فيصلن جو اختيار پنهنجي هٿن ۾ وٺي ڇڏيو آهي، عمران خان جي دور کان اختيار اسٽيبلشمينٽ جي هٿن ۾ وڃڻ بعد وقت گذرڻ سان گڏ اهي اختيار وڌي ويا آهن، سمورين پارٽين ڪرسي جي لالچ ۾ سويلين بالادستي تان هٿ کڻي ڇڏيو آهي، ڳڻتي جوڳي ڳالهه اها آهي ته جيڪي فيصلا وزيراعظم ۽ ناڻي واري وزير کي ڪرڻا آهن اهي اسٽيبلشمينٽ ڪري رهي آهي، سياستدانن جو ڪٽنب ورهايل نظر اچي رهيو آهي،سوال اهو آهي ته سويلين بالادستي ڪٿان ايندي؟ معيشت ۽ حڪومت جو نظام ڪير هلائيندو؟ سمورا فيصلا ايس آءِ ايف سي جي ڪلهي تي ٿي رهيا آهن، ٻئي پاسي ڪاروباري طبقي به سموريون اميدون آرمي چيف کان وابسته ڪري ڇڏيون آهن،ڇا اها اهل سياست جي ناڪامي ناهي، جمهوريت جو مفهوم سمجهائڻ لاءِ نه عوام نه ئي سياستدان سمجهڻ لاءِ تيار آهن،عوامي شعور جي اصلاح لاءِ پارليامينٽ ۽ ادارن جي ماحول اندر ان جي جهلڪ ملڻ گهرجي، ان لاءِ سڀ کان پهرين اپوزيشن توڙي حڪومت ۾ شامل جماعتن خلاف هر طرح جي التوا هيٺ ڪيسن جي غيرتڪراري ججن جي ڪميشن کان اسڪروٽني ڪرائڻ گهرجي جيئن خبر پئجي سگهي ته اهي ڪيس تعصب ۽ سياسي بنيادن تي بڻايا ويا آهن يا انهن ۾ آئين ۽ قانون جي ڀڃڪڙي جو ڪو مواد موجود آهي، جڏهن ته سياسي جماعتن جي اليڪشن ڪميشن پاران نگراني جو به ڪو ميڪنزم هئڻ گهرجي جنهن تحت سياسي اڳواڻن جي بيانن،قول فعل ۾ تضاد،آئين،قانون،جمهوريت ۽ سياست کان هم آهنگ بڻائڻ لاءِ انهن جي سرگرمين جي نگراني ڪئي وڃي،اهو سڄو نظام غيرتڪراري بنيادن تي قائم هجي جيئن ڪو سياسي انتقام جي رڙ نه ڪري سگهي،جمهوري روين سان ئي اسان آئين ۽ قانون جي حڪمراني ۽ سويلين بالادستي جو وڃايل مقام حاصل ڪري سگهون ٿا،پي ٽي آءِ کي به اها ڳالهه سمجهڻ گهرجي ته ڏڦيڙي سياست رياست ايستائين جو خود انهن لاءِ به فائديمند ناهي، جيڪڏهن سندن باني خلاف ڪيس بي بنياد آهن ته اهي عدالتن ذريعي ختم ٿي سگهن ٿا،انهن کي پنهنجي طرز سياست تي نظرثاني ڪرڻ گهرجي، کين رڳو اهو سوچڻ گهرجي ته مقبول جماعت هئڻ باوجود اهي اڃا تائين پنهنجا هدف حاصل ڇو نه ڪري سگهيا آهن؟ هر مسئلي لاءِ هر ڀيري اسٽيبلشمينٽ ڏانهن ڏسڻ به جمهوري رويو ناهي نه ئي ان سان حقيقي آزادي ملندي،حقيقي آزادي پارليامينٽ جي بالادستي ئي آهي،سياستدان پاڻ ۾ گڏ ويهن ،ڊائيلاگ جي ميز تي ڪو نه ڪو حل پاڻ ئي نڪري پوندو،جڏهن ته رياست کي به انا ڇڏي سياستدانن لاءِ اسپيس ڇڏڻ گهرجي،مٿن اعتماد ڪرڻ گهرجي،جنهن جو جيڪو ڪم آهي ان کي ڪرڻ ڏنو وڃي،ايئن ئي مملڪت خداداد پاڪستان هڪ مستحڪم ۽ وڌندڙ ويجهندڙ معيشت سان اڳتي وڌي سگهي ٿي.
نوٽ: هي تجزيو، روزاني عوامي آواز، اڱارو 26 نومبر 2024ع تي شايع ٿيو
