اختر مينگل جو پاڪستان جي پارلياماني سياست مان مايوس ٿي قومي اسيمبلي جي رڪنيت تان استعيفيٰ ڏيڻ جو فيصلو بلوچستان جي سياسي منظرنامي ۾ هڪ اهم ۽ گهري اثر رکندڙ قدم ثابت ٿي سگهي ٿو. اختر مينگل جو شمار بلوچستان جي اهم سياسي اڳواڻن ۾ ٿئي ٿو، جن جو پنهنجي ماڻهن ۾ وڏو اثر ۽ احترام آهي. مينگل خاندان جي تاريخي حيثيت ۽ بلوچ قومپرست سياست ۾ سندن ڪردار کي نظر ۾ رکندي، هن جو اهڙو فيصلو بلوچ قومپرستي ۽ آزادي جي تحريڪ تي اهم اثر وجهي سگهي ٿو.
اختر مينگل ۽ بلوچ قومپرستي:
سردار اختر مينگل جو سياسي پس منظر بلوچ قومپرستي ۽ قومپرست تحريڪ سان جڙيل آهي. سندس والد، سردار عطاالله مينگل، بلوچستان جو اڳوڻو وزيراعليٰ ۽ هڪ اهم قومپرست اڳواڻ هو. 1970ع واري ڏهاڪي ۾ سردار عطاالله مينگل جي حڪومت کي ختم ڪرڻ ۽ بلوچستان ۾ فوجي آپريشن شروع ڪرڻ جي نتيجي ۾ بلوچ قومپرستي هڪ نئين مرحلي ۾ داخل ٿي. اختر مينگل پنهنجي والد جي رستي تي هلندي بلوچ عوام جي حقن ۽ وسيلن جي تحفظ لاءِ آواز اٿاريو.
اختر مينگل پنهنجي سياست دوران پاڪستان جي فيڊريشن ۾ بلوچستان جي حقن جي بحالي ۽ بلوچ عوام لاءِ برابريءَ جي بنياد تي حقن جي گهر ڪئي آهي. بلوچستان نيشنل پارٽي (مينگل) جو بنياد پڻ هن ئي مقصد لاءِ وڌو ويو.اختر مينگل بلوچ عوام جي وسيلن، ثقافت ۽ خودمختياري لاءِ سدائين جدوجهد ڪئي آهي، ۽ ان ڪري بلوچ قومپرست حلقن ۾ هن جي وڏي اهميت آهي.
پارليماني سياست مان مايوسي:
اختر مينگل جي قومي اسيمبلي جي رڪنيت تان استعيفيٰ ڏيڻ سندس پارليماني سياست مان شديد مايوسيءَ جو اظهار آهي. هن پنهنجي استعيفيٰ ۾ پاڪستان جي رياستي ادارن جي هٿرادو پاليسين ۽ بلوچستان ۾ جاري ظلم ۽ جبر کي بنيادي سبب قرار ڏنو آهي. مينگل مطابق، بلوچستان ۾ جبري گمشدگيون، عدالتن کان مٿاهان قتل، ۽ بلوچ عوام جي وسيلن تي قبضو جاري آهي، ۽ پاڪستان جي پارليماني نظام ۾ اهڙين پاليسين کي روڪڻ لاءِ ڪا به سنجيده ڪوشش نظر نٿي اچي.
اختر مينگل پاران پارليماني سياست مان مايوس ٿي استعيفيٰ ڏيڻ بلوچستان جي سياسي حالتن ۾ هڪ نئين تبديليءَ جو اشارو ڏئي ٿو. سندس اهو قدم ڏيکاري ٿو ته بلوچ قومپرست اڳواڻن ۾ پاڪستان جي وفاقي نظام تي اعتماد گهٽجي رهيو آهي. اهو احساس ته بلوچ عوام جي حقن ۽ وسيلن جي تحفظ لاءِ پارليماني سياست بيڪار ٿي چڪي آهي، بلوچ عوام ۾ آزاديءَ جي تحريڪ کي وڌيڪ زور وٺرائيندو.
بلوچ آزادي جي تحريڪ تي اثر:
اختر مينگل جو استعيفيٰ ڏيڻ بلوچ آزادي جي تحريڪ کي هٿي ڏيڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪري سگهي ٿو. بلوچستان ۾ آزاديءَ جي تحريڪ سدائين مختلف قومپرست جماعتن ۽ اڳواڻن جي وچ ۾ ورهاست جو شڪار رهي آهي. پر، مينگل جهڙي اثرائتي اڳواڻ جو اهڙو فيصلو بلوچ قومپرست حلقن کي وڌيڪ متحد ڪرڻ ۾ مدد ڏئي سگهي ٿو.
بلوچستان ۾ ڪيترائي نوجوان ۽ سياسي ڪارڪن اڳ ۾ئي پاڪستان جي فيڊريشن مان مايوس ٿي آزاديءَ جي تحريڪ ۾ شامل ٿي چڪا آهن. سردار اختر مينگل جهڙي قدآور اڳواڻ جي استعيفيٰ ان تحريڪ ۾ هڪ نئين تحرڪ آڻڻ جو سبب بڻجي سگهي ٿي. خاص ڪري جيڪڏهن اختر مينگل پنهنجي سياسي اثر رسوخ کي بلوچ آزاديءَ جي تحريڪ ۾ شامل ڪري ٿو ته اها تحريڪ وڌيڪ مضبوط ۽ منظم ٿي سگهي ٿي.
رياستي ادارن تي دٻاءُ:
سردار اختر مينگل جي استعيفيٰ پاڪستان جي رياستي ادارن تي پڻ دٻاءُ وڌائي سگهي ٿي. پاڪستان جي تاريخ ۾ ڪيترائي اهڙا مثال مليا آهن، جتي رياستي ادارن ۽ وفاقي حڪومتن بلوچ عوام جي حقن کي نظرانداز ڪيو آهي، جنهن جي نتيجي ۾ بلوچ عوام ۾ بيچيني ۽ بي اعتمادي پيدا ٿي آهي. مينگل جي استعيفيٰ ان بي اعتماديءَ کي وڌيڪ هوا ڏئي سگهي ٿي.
مينگل جو اهڙو قدم پاڪستان جي وفاقي نظام جي بقا تي پڻ سوال اٿاري ٿو. بلوچستان جهڙي وسيلن سان مالا مال پر محروم صوبو جڏهن پنهنجي حقن جي حاصلات لاءِ پارلياماني رستو ڇڏي ڏئي ٿو ته اهو ٻين صوبن ۽ قومن لاءِ پڻ هڪ خطرناڪ مثال بڻجي سگهي ٿو. رياستي ادارن کي هاڻي وڌيڪ سنجيدگيءَ سان بلوچستان جي مسئلن کي حل ڪرڻ جي ضرورت آهي، ڇو ته جيڪڏهن اهي مسئلا اڃا وڌيڪ وڌندا ته ان جو اثر سڄي ملڪ جي وفاقي جوڙجڪ تي پئجي سگهي ٿو.
اڳتي جا رستا:
اختر مينگل جي استعيفيٰ بلوچ قومپرست سياست ۽ بلوچستان جي مسئلن تي نئين بحث کي جنم ڏئي سگهي ٿي. اهو وقت آهي ته پاڪستان جي وفاقي حڪومت ۽ رياستي ادارا بلوچستان جي مسئلن کي حل ڪرڻ لاءِ سنجيده قدم کڻن. بلوچستان ۾ موجود مسئلن جو حل صرف فوجي آپريشنن ۽ طاقت جي استعمال ۾ ناهي، پر ان لاءِ سياسي ڊائيلاگ ۽ ڀروسي جي بحالي ضروري آهي.
مينگل جي استعيفيٰ هڪ واضح پيغام ڏئي ٿي ته بلوچ عوام پنهنجي حقن ۽ وسيلن جي حاصلات لاءِ هاڻي پارليماني رستي کان وڌيڪ سخت قدمن تي غور ڪري رهيو آهي. اهڙي صورتحال ۾ پاڪستان جي وفاقي نظام کي مضبوط رکڻ لاءِ ضروري آهي ته بلوچ عوام جا جائز مطالبا تسليم ڪيا وڃن، ۽ بلوچستان جي مسئلن کي عوامي سطح تي حل ڪرڻ لاءِ جامع پاليسي تيار ڪئي وڃي.
اختر مينگل جو قومي اسيمبلي جي رڪنيت تان استعيفيٰ بلوچستان جي سياسي تاريخ ۾ هڪ اهم موڙ ثابت ٿي سگهي ٿو. اهو قدم بلوچ آزاديءَ جي تحريڪ کي نئين تحرڪ ڏئي سگهي ٿو، ۽ ان سان گڏوگڏ پاڪستان جي وفاقي نظام تي پڻ دٻاءُ وڌي سگهي ٿو. اهڙي صورتحال ۾ ضروري آهي ته پاڪستان جي وفاقي حڪومت بلوچستان جي مسئلن کي ترجيحي بنيادن تي حل ڪري، ته جيئن بلوچ عوام ۾ پيدا ٿيندڙ بي اعتمادي ۽ بيچيني کي ختم ڪري سگهجي، ۽ بلوچستان ۾ امن ۽ استحڪام بحال ٿي سگهي.
