دنيا ۾ هر سال 20 مارچ تي پکين جو عالمي ڏينهن ملهايو ويندو آهي، اهو ڏينهن ملهائڻ جي شروعات 2010 کان ٿي، دنيا جي مختلف ملڪن ۾ ان حوالي سان تقريبون ڪيون وينديون آهن، جنهن ۾ پکين جي مختلف قسمن تي ڳالهيو ويندو آهي. ماڻهو پنهنجي پنهنجي ملڪ ۾ پکين جي حوالي معلومات گڏ ڪندا آهن، جنهن ۾ هنن جون سرگرميون ۽ ماحول ۾ پورهيت دوست پکين جي حوالي سان ڳالهه ٻولهه ڪئي ويندي آهي.
شاهين سان ملندڙ جلندڙ مرلن پکي جو نسل ختم ٿيڻ جو خطرو آهي، ڳاڙهي مٿي واري مرلن کي مقامي طور تي لال سري ۽ ترمتي به سڏيو ويندو آهي، اهو هڪ شڪاري پکي آهي، رهائش پاڪستان ۽ هندستان جا ميدان ۽ باغ آهن، هن شڪاري پکي جي خوراڪ ننڍا پکي، جنهن ۾ جهرڪي، ڪبوتر وغيرا شامل آهن. ماده مرلن اٽڪل 12 انچ ڊگھي ۽ نر اٽڪل 10 انچ ٿين ٿا. هن شڪاري پکيءَ جي پرن جي ويڪر 22 انچن تائين هوندي آهي، مرلن جي ميلاپ جو مهينو جنوري کان مارچ تائين آهي، هڪ جوڙو 4 کان 5 آنا ڏئي ٿو ۽ 28 ڪڪڙ 32 ڏينهن ۾ نڪرندا آهن. 40 ڏينهن کان پوءِ ننڍڙا ٻچا ڇڏي وڃن ٿا.
مرلن جو نسل هن وقت پاڪستان جي اڪثر علائقن ۾ شڪار جي ڪري ختم ٿي چڪو آهي، سنڌ ۽ پنجاب ۾ ڪجهه هنڌن تي مرلن جا چند بچيل جوڙا پنهنجي بقا لاءِ وڙهندا رهيا آهن، مقامي مارڪيٽ ۾ ان جي قيمت 8 کان 10 هزار رپيا آهي، هن خوبصورت پکي کي بچائڻ لاءِ هنگامي قدمن جي ضرورت آهي.
ڪراچي سان تعلق رکندڙ عمر هاشمي جي اڳواڻي ۾ڪراچي فالڪنري ايسوسيئيشن سنڌ جي کاتي اسٽاڪ لائيو جي سهڪار کان گذريل سال 2023ع ۾ هن شڪاري پکي تي ڪم ڪرڻ شروع ڪيو هو پر سنڌ جي جهنگلي جيوت کاتي جي مداخلت سبب مرلن جي بقا لاءِ بند ٿيل نسلن جو پروگرام ختم ڪرڻو پيو.
هڪ سوال جي جواب ۾ عمر هاشمي چيو ته ڪراچي جي ايمپريس مارڪيٽ ۾ پکين ۽ جانورن جي مارڪيٽ آهي، جتي نادر نسل جا جانور ملن ٿا، اهڙي طرح مرلن جوڙو ايمپريس مارڪيٽ ڪراچي ۾ آهي، اهو بازار مان چند هزار رپين ۾ خريد ڪيو ويندو آهي، تمام ٿورا ماڻهو مرلن کي پڪڙيندا ۽ سمگل ڪندا آهن، جڏهن ته هڪ وڏو تعداد اهڙي ڪاروبار سان لاڳاپيل آهي، اسان مرلن کي اڀرندي ڏسڻ چاهيون ٿا.
وائلڊ لائيف کاتي سنڌ جي ڪننررويٽر مهر جاويد احمد چيو ته وائلڊ لائيف کاتو پنهنجي قانون موجب پکين جي بقا جي پروگرام جي اجازت ڏيندو آهي، پروسڪس پريزرويشن ڪننررويشن اينڊ مينيجمينٽ ايڪٽ 2020ع کان 2022ع جي قانون موجب ٽريپنگ ڪرڻ تي پابندي آهي.
ڊپٽي ڪنزرويٽر ممتاز چيو ته مان ٽيهه سال گذاري چڪو آهيان، ڪراچي ۾ ڪيترن ئي سالن جي سروس ۾ مارڪيٽون قائم ٿيون آهن، هنن تي چاپا هڻي غير قانوني طور تي پکين جو ڪم ڪندڙ ماڻهن کي سيشن جج جي عدالت ۾ سزا به ڏني وئي آهي.
عمر هاشمي چيو ته لاڳاپيل اختياريون مرلن جي نسل کي پچائڻ لاءِ ڪوششون ڪن ته اسان جو ايندڙ نسل به هن شڪاري پکي کي ڏسي سگهي .
