پيپلزپارٽي جي مهم جو دارومدار ووٽ حاصل ڪرڻ بدران انهن طاقتن جو احسان حاصل ڪرڻ آهي جيڪو نوازشريف جي جاتي امرا واري پاور شو ۾ نه ڪري سگهيو. بلاول جي بيانن مان اهو ظاهر آهي ته هو اڃان تائين ٻين پارٽين جي اميدوارن جي ڀيٽ ۾ ايترو مايوس نه آهي. حقيقت ۾ هن وٽ پارٽيءَ جي سموري مشينري پنهنجي مهم کي ڪامياب بڻائڻ لاءِ ڪم ڪري رهي آهي، جيڪا ڪنهن ٻئي اميدوار کي نصيب ناهي، ڇاڪاڻ ته ڀٽي جو نالو هن پنهنجي ماءُ کانپوءِ پنهنجي ذات ۾ شامل ڪيو، جيڪو کيس هڪ خاص برتري ڏئي ٿو، جنهن تي ٻيو ڪو به دعويٰ نٿو ڪري سگهي. بلاول ۽ بينظير جي سياسي ڪيريئر جي وچ ۾ فرق پيدا ٿي سگهي ٿو ته ٻنهي ڏکئي وقت ۾ پارٽي جي قيادت سنڀالي، والدين جي موت کانپوءِ ٻنهي آڪسفورڊ ۾ تعليم حاصل ڪئي ۽ سفارتڪاري ۽ عوامي ڳالهائڻ جي فن ۾ ڪمانڊ حاصل ڪئي. ٻنهي کي عوام کان ابتدائي لاڳاپن جي ڪري نقصان به ٿيو، انهن جي سخت تلفظ واري اردو تي طنز ڪئي وئي. جڏهن ته هن جي ماءُ تي مردن جي دنيا ۾ عورت هجڻ جي ڪري حملو ڪيو ويو، بلاول کي پڻ سياسي بدسلوڪي وارن حملن کي روڪڻو پيو. پر پنهنجي ماءُ وانگر بلاول به انهن خامين کي دور ڪرڻ لاءِ سخت محنت ڪئي آهي. موجوده مهم ۾ پيپلزپارٽيءَ اتر سنڌ ۾ وڃايل علائقن کي ٻيهر حاصل ڪرڻ لاءِ زور ڀريو آهي. جيتوڻيڪ اهو چوڻ وقت کان اڳ ۾ آهي ته سندس موجوده ڪوششون پيپلزپارٽيءَ لاءِ وڏي تبديليءَ جو سبب بڻجنديون يا نه، پر هن کي پنهنجي خوش قسمتيءَ جي بحاليءَ جي شروعات ڪرڻ جو ڪريڊٽ ملي سگهي ٿو، جنهن جو فائدو هنن چونڊن ۾ ٿي سگهي ٿو.
هوم ليٽيسٽ پاڪستان اوپينين بزنس ورلڊ ڪلچر پرزم اسپورٽ ميگزين جو خيال آهي ته بلاول قومي سياست تي پنهنجي گرفت مضبوط ڪري رهيو آهي. 2023 جي تبديلي ۽ ايندڙ چونڊن جا نتيجا جيڪي به هجن، پر ماڻهو سمجهن ٿا ته بلاول 8 فيبروري تائين هڪ مضبوط ۽ تجربيڪار سياسي مهم هلائيندڙ بڻجي اڀرندو. پي ڊي ايم حڪومت جي خاتمي کانپوءِ ٽن مهينن اندر چونڊن لاءِ سخت موقف اختيار ڪرڻ وارو جيڪو پي ڊي ايم اتحادين سان ٻِٽُ بيٺو رهيو، جنهن پنهنجي پيءُ جي نقطه نظر کي چيلينج ڪرڻ ۾ دير نه ڪئي، ۽ 2023 ۾ هن جو هڪ نرالو رخ سامهون آيو، جو آصف زرداريءَ جي هٿن مان نڪري عوام کي پنهنجا جوهر ڏيکاريا. ان کان اڳ 2018 جي چونڊن کانپوءِ پارليامينٽ ۾ اپوزيشن جي بينچن تي ويهي ڪمانڊ ڪندي ڏٺو ويو. ان کانپوءِ پي ڊي ايم جي اتحاد ٺهڻ کانپوءِ پاڻ ملهايو ۽ پي ڊي ايم جي حڪومت ٺهڻ مهل بلاول کي عالمي سياست ۾ انتهائي مشڪل ترين وقت تي ملڪ جي تاريخ ۾ سڀ کان ننڍي عمر وارو پرڏيهي وزير چونڊيو ويو. پرڏيهي پاليسين ۾ هن پنهنجي جيڪا قابليت ڏيکاري ان کيس سياسي دنيا جو اهڙو حقيقي تجربو ڏنو جنهن جو هن 2018 کان اڳ خواب به نه ڏٺو هيو. پر هاڻي به قومي سياسي ميدان ۾ هن جون ذاتي ڪوششون ۽ هن جي پنهنجي پارٽيءَ جي مدد شامل آهي. جنهن پارٽي پنهنجي پوزيشن ڪرپشن جي الزامن ۾ وڃائي ڇڏي هئي، جيڪا ڪيترن سالن کان عوامي مقبول ترين پارٽي رهي هئي، ته ڇا اها ساک بلاول بحال ڪري سگهندو؟ يا بلاول جون ڪوششون پارٽيءَ جي سياسي تقدير کي راتو رات تبديل ڪرڻ جو سبب نه ٿيون بڻجن، پر هاڻي اها ان جي شروعات هوندي.
هونئن پنجاب ۾ پنهنجو ووٽ بئنڪ وڃائڻ کانپوءِ آصف زرداري سنڌ جي ووٽ کي چڱيءَ طرح سنڀاليو ۽ مرڪز ۾ هن پارٽيءَ کي وڏي راند ۾ لاٿو، پر بلاول هاڻي پنجاب ۾ پنهنجي پارٽي جي بگڙيل ووٽ بئنڪ کي بحال ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي. ان سلسلي ۾ گذريل ٻن هفتن کان وٺي هن جا ڪجهھ اهم بيان سامهون آيا آهن، جن مان هن جي چونڊ مهم جو پتو پوي ٿو، جنهن مان ظاهر ٿئي ٿو ته هو تيزيءَ سان بدلجندڙ اليڪشني منظرنامي سان هم آهنگي پيدا ڪري رهيو آهي. بلاول نوازشريف کي خبردار ڪيو ته جيڪڏهن کيس ٻيهر اقتدار مليو ته هن جي انتقام جي سياست ملڪ ۽ معيشت کي نقصان پهچائيندي. ساڳي جاءِ تي هي بلاول پي ٽي آءِ سان سياسي ٺاھ ڪرڻ لاءِ به تيار آهي پر سندس پارٽي مسلم ليگ (ن) سان هٿ نه ملائيندي ۽ ان جي بدران آزاد اميدوارن کي گڏ ڪرڻ کي ترجيح ڏيندي، جن ۾ پي ٽي آءِ جا اهي اميدوار آهن جيڪي بيٽ جي بنا ڪرڪيٽ ميچ کيڏي رهيا آهن جن کان پچ به کسي وئي آهي. هتي ڪيئي سوال اڀرن ٿا ته ڇا هنن چونڊن جي نتيجن ۾ بلاول جون ڪوششون نظر اينديون؟ ڇا بلاول جو نوجوان قيادت وارو بيان نوجوان ووٽرن کي پيپلزپارٽيءَ ڏانهن راغب ڪندو؟ ڇا هو ملڪ جو نوجوان ترين وزيراعظم بڻجڻ جي ڪوشش ۾ ڪامياب ٿي سگهندو؟ ڪيترن ئي لاءِ اهي سڀ شيون اڃان تائين خواب آهن. پيپلزپارٽي وٽ اڃان تائين ميڊيا جي اهڙي قسم جي ڪا قوت ناهي، جنهن ماضيءَ ۾ عمران خان کي نوجوانن جو نام نهاد ليڊر بنائڻ ۾ مدد ڪئي هئي. هونئن بلاول جنهن پارٽيءَ جي اڳواڻي ڪري رهيو آهي، ان کي ڏهاڪن کان مرڪز مان ڀڄايو پيو وڃي. پر بلاول ڪوشش ڪري رهيو آهي ته هو ڪامياب ٿي وڃي.
پهرين عمران خان هيو جنهن پيپلزپارٽي ۽ ن ليگ مخالف بيانين کي ڪيش ڪرايو، جنهن سان ٻنهي پارٽين جي ساک کي نقصان پهتو ٻيو ته سنڌ حڪومت جي ڪارڪردگي به پارٽيءَ جي خرابين ۾ شمار ٿئي ٿي. جيڪڏهن پارٽي سنڌ ۾ سٺي حڪمراني قائم ڪري ها ته ان جي اڳواڻن کي ان چئلينج کي منهن ڏيڻو نه پوي ها. مثال طور پنجاب جي هڪ حلقي ۾ چونڊ مهم دوران جيڪڏهن بلاول پيئڻ جي صاف پاڻي جو واعدو ڪيو ته ڇا پيپلزپارٽي 15 سالن جي حڪومت ۾ سنڌ ۾ اهو ئي پاڻي فراهم ڪري سگهي؟.
بلاول پارٽيءَ اندر ۽ قومي سطح تي نوجوان قيادت کي آڻڻ واري خيال کي وڌيڪ ترجيح ڏئي رهيو آهي. گذريل سال آڪٽوبر ۾ جڏهن ملڪ عام چونڊن طرف وڌي رهيو هيو ته پيپلزپارٽي جي چيئرمين باجوا کي گهر موڪلڻ لاءِ مهم شروع ڪئي هئي. پر ان کان اڳ جو ڪو ٻيو آڱر کڻي بلاول جي ان ڳالھه کي ٺاهڻ شروع ڪيو ، ڪجهھ ڏينهن پوءِ ڏنل هڪ ٽي وي انٽرويو ۾ آصف علي زرداري بلاول جي سياسي پختگي کي ڪمزور ڪندي هن کي جذباتي ۽ ناتجربيڪار قرار ڏنو هو ۽ پارٽي جا اهم فيصلا ڪرڻ لاءِ پاڻ کي سڀني کان مٿانهون قرار ڏنو هيائين.
ڪراچي جي ميئر بئريسٽر مرتضيٰ وهاب صديقي جو شمار بلاول جي ويجهن ماڻهن ۾ شمار ٿئي ٿو، اهو به بلاول جي تاثر سان اتفاق ٿو ڪري ته بلاول پارٽي اندر ۽ قومي سياست ۾ سياسي ڪلچر کي سڌارڻ جو خواهشمند آهي. پيپلزپارٽي هڪ جمهوري پارٽي آهي، هتي هر ڪنهن کي پنهنجي راءِ جو اظهار ڪرڻ ۽ دليل ڏيڻ جو حق آهي. پر جڏهن پارٽي اتفاق راءِ سان ڪنهن فيصلي تي پهچندي ته هر ڪو ان تي قائم به رهندو. عام تاثر اهو به آهي ته آصف زرداري جي بيانن قومي سياسي منظرنامي ۾ بلاول جي پوزيشن کي نقصان پهچايو آهي، جيتوڻيڪ انهن ڳالهين بلاول جي سندس پارٽي اندر پوزيشن کي ڪمزور ناهي ڪيو ان ڪري ان کانپوءِ ڪيل سڀ تبصرا غير ضروري هئا.
پارٽيءَ اندر اهو تاثڙ آهي ته هي ماءُ ۽ ناني جي همعصرن کان وٺي ننڍي عمر تائين سڀني کي هڪجهڙائي سان ساراهي ٿو. بلاول جي اهم خوبي اها به آهي ته هن وٽ وڏن مسئلن جو سادو حل آهي، جنهن ڪري هو عوام آڏو سڀني کان الڳ ٿي ٿو بيهي ۽ انتهائي پرعزم آهي. هڪ دفعو هو جڏهن پنهنجي ذهن کي ڪنهن شيءِ تي بيهاري ٿو ته هو ان تي عمل به ڪري ٿو ۽ ان کي منطقي انجام تائين پهچائي ٿو. عمران خان جي حڪومت خلاف پيپلزپارٽيءَ جو لانگ مارچ هڪ مثال هيو. جڏهن اپوزيشن جي هر هڪ پارٽي مايوس ٿي چڪي هئي ۽ اميدون وڃائي چڪي هئي، تڏهن پيپلزپارٽي عدم اعتماد جي ووٽ تي اصرار ڪيو ۽ قومي قيادت کي عوامي جذبن جي مطابق متحرڪ ڪيو. بلاول آهستگي سان پر يقينن هڪ اهڙي قوت بڻجي رهيو آهي جنهن جو قومي سياسي ميدان ۾ شمار ڪيو ويندو.
ظاهر آهي ته پيپلزپارٽي جو چيئرمين چڱيءَ ريت ڄاڻي ٿو ته هي اليڪشن جو سڀ کان وڌيڪ موزون وقت آهي جنهن ۾ نوجوانن کي اڀارجي. نوجوان ووٽرن جو انگ 2018 ۾ 46.43 ملين هيو جيڪو هاڻي 56.86 وڌي ملين تائين پهچي ويو آهي. ان جو مطلب آهي ته ڇهن سالن ۾ 10 ملين کان وڌيڪ نوان ووٽر اچي چڪا آهن ۽ جيڪڏهن متحرڪ ٿي ويا ته چونڊن جي نتيجن ۾ اهم ڪردار ادا ڪري سگهن ٿا. نوجوان ووٽرن جو اهو وڏو انگ جن مان اڪثريت سوشل ميڊيا استعمال ڪندي آهي، نه رڳو آن لائين پليٽ فارمن تي راين کي متاثر ڪرڻ جي پوزيشن ۾ هوندا آهن، جيڪڏهن اهي چونڊن واري ڏينهن وڏي تعداد ۾ نڪتا ته ڪيترن ئي حلقن ۾ چونڊ نتيجن کي به تبديل ڪري سگهن ٿا.
